İmmün Yetmezliğinde Plazma Tedavisi

Günümüzde immun yetmezliği olarak da adlandırılan nadir hastalıkların tedavisinde plazma kaynaklı ürünler tercih ediliyor. Kedrion Türkiye Genel Müdürü Sema Özel Baydar, “Türkiye’de beş milyon, dünyada 300 milyon kişinin etkilediği nadir hastalıklar çocukluk dönemi ve ilerleyen yaşlarda açığa çıkabilir. Plazma tedavisi hastalıkların iyileşme süreçlerinde olumlu sonuçlar veriyor” dedi.

—–

Genel nüfusun yaklaşık yüzde 6-8’inde kronik, yüzde 80’inde ise genetik kökenli görülen ilerleyici bozukluklara ‘Nadir Hastalıklar ya da İmmün Yetmezliği’ denir. Hastalıklarda plazma tedavisinin tercih edildiğini belirten Kedrion Türkiye Genel Müdürü Sema Özel Baydar, öncelikle toplumsal farkındalık oluşmasının gerektiğini söyledi.

Tanımı ülke ve bölgeye göre değişir…

Her yıl üç- dört yeni hastalığın eklendiği tabloda küresel boyutta 6 bin-8 bin arasında nadir hastalık bulunuyor.

Sema Özel Baydar, nadir hastalık tanımının dünyanın çeşitli bölge hatta ülkesine göre değişiklik gösterdiğini belirterek, sözlerine şöyle devam etti: “ABD’de 200 bin, Japonya’da 50 bin, Avrupa Birliği ve Türkiye’de iki bin kişide bir kişiyi etkileyen hastalıklar ‘nadir hastalık’ olarak kabul edilir. Dünyanın çeşitli bölgeleri ve Türkiye’de Doğu Akdeniz ve çevresinde görülme sıklığı daha fazla olan Behçet Hastalığı, Akdeniz Anemisi, Ailevi Akdeniz Ateşi nadir hastalık olarak kabul edilir.

Nadir hastalıkların birçoğu yaşamın ilk yılları ya da çocukluk yaşlarında ortaya çıkar. Hastalar ve aileleri çoğunlukla tanıda gecikme, hastalığın yetersiz yönetilmesi, bilgi-kaynak eksikliği vb. gibi sorunlarla karşı karşıya kalır.

Kedrion, Koagülasyon ve Nöromusküler Hastalıklar gibi nadir ve ciddi hastalıkları tedavi etmek, önlemek için insan plazmasından türetilmiş tıbbi ürünler üretiyor. Ayrıca Primer ve Sekonder İmmün Yetmezliklerin tedavisinde de rol oynuyor.

Dünyada 300 milyon, Türkiye’de 5 milyon kişi nadir hastalığa sahip

Türkiye’de beş milyon, dünyada ise yaklaşık 300 milyon kişi nadir bir hastalığa sahip. Sema Özel Baydar, “Ülkemizde bu hastalıktan etkilenen çocuk sayısı 3,5 milyon civarında. Ölüm oranlarına bakıldığında çocukların 1. yaşta yüzde 35’i, 2 ve 5 yaş arası ise ölümlerin yüzde 30’u maalesef nadir hastalıklardan kaynaklanıyor. Çoğu genetik kökenli olan bu hastalıklarda akraba evlilikleri sıklığını ikiye katladığı için ülkemizde görülme oranı daha fazladır.

Nadir hastalıklara gereken önemin verilebilmesi, hastaların hak ettikleri erken tanı, en uygun tedavi, ihtiyaca kavuşabilmeleri için önemli adımlardan biri farkındalıktır. Halk sağlığı sorunu olan nadir hastalıklar konusunda, hastaların ve ailelerinin tanı-tedavi sürecinde yaşamakta oldukları sorunları dile getirebilmeleri, toplumda farkındalık arttırılması büyük öneme sahiptir” dedi.

Hastalıkların tanı ve tedavisi önemli

Nadir hastalıklardan etkilenen insanlar teşhis konusunda gecikmelerle karşılaşabilir. Bu gecikmelerin temelinde, yetersiz sosyo-sağlık kaynakları, gerekli tedavilere ulaşamama, sınırlı bilgi, referans merkezleri ve uzmanlara erişim gibi zorluklar yatar. Sema Özel Baydar konuyla ilgili şu bilgileri paylaştı: “Türkiye’de son yıllarda nadir hastalıkların tanı ve tedavisinde önemli adımlar atıldı, öncelikler belirlendi. Bu konudaki bilinci arttırmak ve ihtiyaç sahiplerinin tedavilere erişimini geliştirmek için çaba gösteriyoruz.

İmmün yetmezlik durumları yaş ve bireysel sağlık durumlarına bağlı olarak büyük ölçüde değişkenlik gösterir. Primer immün yetmezlikler genetik nedenlerle ortaya çıkar ve genellikle çocukluk döneminde teşhis edilir. Ancak bazı hafif formdaki primer immün yetmezlikler erken yaşlarda belirgin semptomlar göstermeyebilir ve ilerleyen yaşlarda fark edilebilir.

Buna karşılık, erişkinlerde saptanan başka bir hastalık veya tedaviye bağlı olanlara da “Sekonder veya Kazanılmış İmmün Yetmezlikler (SİY)” denir. Her yaşta görülebilir, genellikle altta yatan başka bir hastalığa örneğin; metabolik bozukluk, malnütrisyon, malignite veya toksinler, immünsupressif ajanlarla tedavi, immün sistem hücrelerinin enfeksiyonuna bağlıdır.

Yetişkinlerde primer immün yetmezliğin teşhisi nadir olmakla birlikte; tekrarlayan enfeksiyon veya atipik dermatik alerjik reaksiyonlar gibi belirtilerle kendini gösteren durumlar yaşanabilir.

Aslında nadir hastalıklar uçsuz bucaksızdır. İlerleyen yaşlarda tetikleyicileriyle; kronik hastalıklar, yaşam tarzı değişikliği, çevresel faktörlerle de açığa çıkabilir. Bu konu özelinde düzenli periyodlarla gerçekleştirilen doktor kontrolleriyle erken tanının tedavi sürecini kolaylaştırdığını hiçbir zaman unutmamak, bu konuda farkındalık çalışmaları gerçekleştirmek gerekir.”

Plazma tedavisi nedir?

Sema Özel Baydar plazma tedavisi hakkında ise şu bilgileri verdi. “Plazma, pıhtılaşması antikoagülanlarla önlenmiş kandan şekilli elemanlar ayrıldıktan sonra geri kalan sıvı kısımdır. Kanın yaklaşık yüzde 55’ini oluşturur ve kan hücrelerinin vücut içinde taşınmasında, atık maddelerin ve karbondioksitin vücuttan atılmasında, enfeksiyonlara karşı korunmada, kanın pıhtılaşma mekanizmasında önemli roller üstlenir. Plazma kaynaklı ürünler; Immünolojik, Hematolojik, Nörolojik gibi birçok nadir hastalığın tedavisinde kullanılır.”