Kişi Başına Yılda 52 bin Plastik Yiyoruz

Araştırmalar insan tükürüğü, saç ve dışkısında mikroplastiklerin bulunduğunu, plastik parçalara düzenli olarak maruz kalındığını ortaya koydu. Şişelenmiş suyun musluk suyundan daha fazla mikroplastik içerdiğini vurgulayan uzmanlar ayrıca gıda alımı ile her yıl kişi başına 52 bine kadar mikroplastik parçanın tüketildiğine dikkat çekti.

Prof. Dr.  Nilgün Tekkeşin

Tıbbi Biyokimya Uzmanı

Mikroplastikler, kullanımlarındaki gelişmelerle birlikte kişisel bakım, kozmetik, temizlik ürünlerinin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Yerel çevre kirliliği kaynağı olarak ortaya çıktı. Şu an çevreye bakıldığında her yerde plastik görmek mümkün.

Plastik ürünlerin üretimi ve kullanımı, imalatının yaygınlaştığı 1950’li yıllardan bu yana önemli ölçüde arttı. Plastikler hafif, dayanıklı, ucuzdur. Bu özellikleri onları ev eşyaları, ambalaj malzemeleri diğer günlük eşyaların kullanışlı bileşeni haline getirir. Şu anda dünya çapında her yıl 320 milyon tondan fazla plastik üretiliyor. Bu ürünlerin yarısı tek kullanımlık ambalajlara yöneliktir. Plastik ürünlerin yalnızca küçük bir kısmı geri dönüştürüldüğü için çoğu plastik ürün atık olarak atılıyor.

Bazı kuş türleri civcivlerine plastik parçalar bile yediriyor

Plastikler biyolojik olarak kolayca parçalanamayan petrol türevlerinden yapılır. Bu, atılan plastik ürünlerin hızlı şekilde parçalanmak yerine çöplük, okyanus ve diğer ortamlarda birikip kalıcı hale döndüğü anlamına gelir. Plastikler artık dünyadaki tüm okyanuslarda bulunuyor. Deniz memeli ve kuş türlerinin plastik parçaları tükettiği biliniyor hatta bazı kuş türleri civcivlerine plastik parçalar bile yediriyor.

Nanoplastik de var

Bugün okyanuslarda 50 trilyon kadar plastik parçası bulunuyor. Her yıl nehirlerden okyanuslara 5 milyon ton plastik taşınıyor. Plastik ürünler deniz ortamlarına girdiğinde UV radyasyonu, rüzgâr ve dalga akıntılarından kaynaklanan fiziksel aşınmaya maruz kalır. Bu kuvvetler plastik ürünlerin daha küçük parçalara bölünmesini teşvik eder. Bu parçalara boyutlarına göre mikroplastik veya nanoplastik adı verilir. Genel olarak mikroplastik, uzunluğu 5 milimetreden kısa olan plastik parçalardır; nanoplastikler ise uzunluğu 1 mikrondan kısa olan daha küçük parçalardır.

Çevreye yayılan sayısız mikroplastik kaynağı vardır.

– Araba ve kamyon lastiği parçaları

– Giysi lifleri (makinede yıkama sırasında dökülen)

-Makyaj malzemeleri

-Su şişeleri

-Plastik poşetler

Mikroplastikler neden bir sorun?

Küçük boyutları nedeniyle mikroplastiklerin havada kolayca yayılabilir. Ortamda birikebilir ve tespit edilmesi zor olabilir. Çeşitli içecek, içme suyunda (şişelenmiş su, musluk suyundan daha fazla mikroplastik içerir) hatta sofra tuzunda bile bulunur. Midye ve istiridye gibi filtreyle beslenen, deniz suyunda asılı olan mikroplastikleri tüketebilir ve birçok deniz ürünü türünde bulunur. Diş macun ve diğer kozmetik ürünlerde kullanılmak üzere de üretilmektedir. ABD Kongresi, mikroplastik içeren durulanan kozmetiklerin (diş macunları, temizleyiciler) üretim ve satışını yasaklayan ‘2015 Mikro Boncuksuz Sular Yasasını’ kabul etti. Yüz yıkama jeli ve makyaj ürünlerinde bulunan mikro boncuklar ABD’de 2015’ten beri yasaklanmıştır.

Mikroplastikler insanlara zarar verir mi?

İnsanlar mikroplastiklerle kirlenmiş yiyecek tükettiğinde, suyu içtiğinde veya havayı soluduğunda plastik parçaların vücuda girebilir.

Bazı araştırmacılar mikroplastiklerin insan sağlığına zararlı etkileri olduğuna inanır. Mikroplastiklerin, çevreden ağır metalleri ve haşere öldürücüler dahil olmak üzere istenmeyen kimyasalları emebilir, böylece insanların bu kimyasallara daha fazla maruz kalmasıyla sonuçlanabilir, zehirli etkilere yol açabilir.

Saç köklerinden veya açık yaralardan cilde girebiliyor

Mikroplastikler soluma yoluyla insan akciğer dokusunda da bulunur. Ayrıca ter bezleri, saç kökleri veya açık yaralardan cilde girebilir. Mikroplastikler çok yaygın olduğundan, bu parçacıklarla teması tamamen engellemek mümkün değildir. İçme suyundan çıkarmak için su filtreleme sistemlerini kullanmayı düşünmelidir; ancak bu, yiyecek veya hava gibi diğer mikroplastik parça kaynaklarına maruz kalmayı engellemez.

Mikrodalgada plastik ürün kullanımını engellemeliyiz…

Mikrodalgada plastik ürün kullanılmasını engellemeliyiz. Araştırmacılar plastik kaplar mikrodalgada ısıtıldığında bu küçük parçacıkların büyük miktarlarda salındığını keşfettiklerini ifade etti.