İklim, Beyin Kanaması Artıyor

Mevsim değişikleri metabolizma, uyku düzeni, beslenme ve dolaşım sisteminde birçok değişikliklere neden olur. Bu durum beyin dolaşımı ve basıncı üzerinde de etkili olarak beyin kanamalarının da artmasına yol açabilir. Bahardan yaza geçerken, yazdan sonbahara geçerken bu nedenle beyin kanaması riski de artıyor.

Dr. Hamit Aytar
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı

İklim değişimlerinde beyin kanamaları; özellikle sabah saatlerindeki basınç değişikliklerinin damarlarda basınç artışı ve yırtılmasıyla gelişir. Özellikle yüksek tansiyon hastalarındaki basınç değişiklikleri ciddi tansiyon sorunlarına yol açıyor.

Normalde 120-80 mmHg olması gereken tansiyon değerleri 270-140 mmHg gibi çok yüksek değerlere hızla çıkabiliyor. Damar yapısı sağlam da olsa, ani yükselen tansiyon damar duvarının bu yükü kaldıramaması ve beyin kanamasıyla sonuçlanabilir.

Beyin felci yani “inme” diye isimlendirilen akut beyin hastalığının en önemli ikinci nedeni damar tıkanıklıklarına bağlı inmeden sonra oluşan beyin kanamalarıdır. Üstelik inmenin en ölümcül nedenleri arasında ilk sırada beyin kanaması yer alır. Hipertansif beyin kanaması ile acil servise getirilen hastaların çoğunda hipertansiyon öyküsü olmadığı, daha doğrusu ölçülmüş, tespit edilmiş bir sorunları olmadığı, muhtemelen farkında olmadıkları tansiyon problemleri olduğu düşünülüyor. Daha önce tansiyonu normaldi denilen bir hasta acil serviste beyin kanaması ile takibe alındığında tansiyon değerleri son derece yüksek bulunabiliyor.

Kimler Beyin Kanamasına Adayı?

Hipertansif hastalığı olanlar yüksek riskli kişilerdir. Beyin kanaması söz konusu olduğunda 55 yaş ve üzerinde riskin artar. Beyin kanamasında erkeklerde risk kadınlara göre biraz daha yüksektir. Daha önce kanama atağı geçirmiş bir kişide tekrar kanama ihtimali de yüksek oluyor. Kanama bozukluğu olan hastalar riskli adaylardır.

Beyin kanamasının belirtileri:

–      Hafif bilinç bulanıklığı, sersemlik halinden koma haline değişen bilinç bozukluğu hali

–      Şiddetli baş ağrısı

–      Bulantı

–      Kusma

–      Baş dönmesi

–      Sara nöbeti atağı

–      Kanamanın etkilediği beyin bölgesine bağlı olarak beyin fonksiyonlarında bozukluklar

Beyin Tomografisi Kanamada En Kıymetli İnceleme

Beyin kanaması sonucunda beynin farklı bölgeleri etkilenebilir. Bunun sonucunda etkilenen bölgede sorunlar ortaya çıkar. Bilinç bozukluğu, baş ağrısıyla birlikte beynin konuşma merkezi etkilendiyse hasta konuşamıyor, beyindeki kola, bacağa giden sinirleri etkileyebilir, kolda ve bacakta güç kaybı, kısmı felç olabilir, hasta sara nöbeti geçirebilir. Beyincik bölgesindeki kanamalar nöbet oluşturmuyor ancak beyindeki ciddi kanama, basınç ile oluşan hasarlı bölge sara nöbeti oluşturabilir. Hasta sara nöbeti nedeniyle de gelebileceğini, kısmi bir nöbet görülebileceğini, kanama güç kaybı ve küçük kasılmalar şeklinde de olabilir, tüm bu şikayet ve bulguların hızla tetkik edilmesi ve acil beyin tomografisi (BT) çekilmesi gerekir. Beyin kanamasında en kıymetli inceleme,kanamayı en iyi ve hızlı biçimde beyin tomografi gösterir.

BT tetkikiyle kanama tespit edildiğinde kanama nedeni ve yeri şüphelendirir ise altta yatan bir damarsal hastalığın (anevrizma veya arteriyovenöz malformasyon (AVM) gibi) varlığını acil ortaya koymak adına anjiografi tetkiki de çok önem taşıyor. Kanama yaratan alttaki nedeni ortaya koymak adına (tümör gibi, kist gibi) ikinci planda yapılabiliyor.

Beyin Neden Kanıyor?

Beyin kanamalarının birçok nedeni bulunuyor.

–      Hipertansiyon

–      Diyabet

–      Kan sulandırıcı ilaçlar aspirin, heparin, kumarin (beyin kanaması riski bu ilaçları kullananlarda normal bir kişiye göre daha yüksek)

–      Kokain, amfetamin gibi uyarıcı maddeler

–      Yüksek miktarda alkol alımı

–      Doğum kontrol hapları (Oral kontraseptifler)

–      Lösemiler

–      Damar yapısında bozukluk oluşturan bağ doku hastalıkları

–      Beyin damarlarının doğuştan ve sonradan kazanılan bozuklukları, baloncuklar (Anevrizmalar) ve AVM (arteriyovenöz malformasyon) gibi sorunlar kanamayı kolaylaştırıyor.

–      Beyindeki kistler ve tümörler: Tümör dokusunun içine de kanama olabiliyor. Damar duvarını yıpratıyor, içine ve etrafına kanama riski yaratıyor. Beyindeki kistlerin de kanama riski bulunuyor; yıllardır sessiz kalan iyi huylu bir kist içine kanamayla ağır bir sorun haline dönüşebiliyor.

Tedavisi Nasıl Yapılıyor?

Beyin kanamalarının tedavisi konusu hala tartışılır.

·        Eğer beyin kanamasına yol açan nedenlerin arasında altta yatan neden, tümör, kist, anevrizma, avm ise, bunu ortadan kaldırmak adına cerrahi tedavi gerekiyor. Bu konuda ameliyat ilk seçenek olarak düşünülüyor.

·        Beyin kanaması eğer beynin hassas yapılarında, derinde yerleştiyse, pıhtı boyutu 10ml’nin altında ise ameliyat yerine takip tercih edilebilir.

·        10-30 ml arası pıhtı hacmi, yüzeyel yerleşim, beyinde belirgin ödem, bası etkisi hatta orta hattan karşı beyin yarısına şift diye nitelendirilen taşmaya yol açması halinde mutlaka cerrahi tedavi şansı verilmesi, pıhtının ameliyatla tamamen temizlenmesi ve alttaki kanamanın da kontrol altına alınması amaçlı cerrahi tedavi öneriliyor.

·        30 ml üzeri, büyük pıhtı varlığında hastalar zaten ağır bir hasara bağlı kötü kondisyonda oluyorlar. Nörolojik muayeneleri de çok ağır tabloyu ortaya koyuyor ve bu hastalara cerrahi yükü yüklemek genel durumlarını daha kötüye götürüyor ve ek fayda da sağlamıyor. Bu nedenle ağır kanama varsa, hastanın muayenesinde kötü sonuçlar elde edildiyse cerrahi tedavinin anlamı olmuyor.

Bu hastaların ameliyat olsun ya da olmasın mutlaka yoğun bakım ünitelerinde çok yakın takibi gerekiyor. Hipertansiyonla mücadele, vücuda yeterli oksijen desteğinin sağlanması, beyinde basıncı ödemi azaltıcı ilaç destek tedavisi, organların fonksiyonlarının desteklenmesi gibi tedaviler verilerek takibi yapılmalıdır