Çocuk Başarısında Görme Sorunu

Çocuklarda görme kaybı yaşam kalitesini olumsuz etkilediği gibi okul başarısını da düşürüyor. Okul çağındaki çocuklarda en sık ise şaşılık, yalıncı şaşılık, göz tembelliği ve kırma kusurları görülür… 

Dr. Emel Çolakoğlu

Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Çocukların başarısında en sık yatan neden görme sorunudur. Yaklaşık yüzde 10’unda yaşına göre okuma-yazma zorluğu tespit ediliyor.

Çünkü çocuğun görme sorunları anne, baba veya yakınlarının fark edebileceği şekilde ileri düzeyde olmayabiliyor. Anne babalar da çocuklarında görme problemi olmadığını düşünerek hekime başvurmuyor. Bunun sonucunda çocuğun okul başarısı etkilendiği gibi, sorun tespit edildiğinde, çoğunlukla tedavide geç kalınmış oluyor ve görme problemi kalıcı hale gelebiliyor.

OKUL ÇAĞINDA EN SIK GÖRÜLEN 4 GÖRME PROBLEMİ

1.    ŞAŞILIK

Bir nesne veya noktaya bakarken her iki gözün birlikte bakması gerekiyor. Gözlerden biri istenen hedefe bakarken diğerinin başka bir noktaya bakması ise “şaşılık” olarak adlandırılıyor. Çocukluk döneminde meydana gelen şaşılıklarda çocuk, genellikle bir gözünü tercih ederek devamlı olarak o gözü kullanıyor. Bunun sonucunda diğer gözde tembellik gelişiyor. Her şaşılık, anne, baba veya yakınlarının anlayabileceği şekilde ileri düzeyde olmayabiliyor. Hatta bazı şaşılıklar basit bir muayeneyle bile tespit edilemeyebiliyor ve ileri incelemeler gerekebiliyor. Şaşılıkların bir kısmı uygun gözlük camı ile düzeltilebiliyor. Kapama tedavisi ile kayan gözün daha iyi odaklaması sağlanabiliyor.

2.    YALANCI ŞAŞILIK

Bazen şaşılığı taklit eden durumlar da görülebiliyor. Bunlara “yalancı şaşılık” deniyor. Göz kapaklarında oluşan bozukluklar veya burun kökü basıklığı gibi durumlarda yalancı şaşılık oluşabiliyor. Gerçek veya yalancı şaşılığın ayrımı ise ancak göz hastalıkları uzmanları tarafından yapılabiliyor. Tipi ne olursa olsun her tip kayma önemli. Bu yüzden kaymanın, bir an önce teşhis edilerek tedavi ve takip planının yapılması gerekiyor.

3.    GÖZ TEMBELLİĞİ

Herhangi bir görme sinir tabakası veya görme sinir yolu hastalığı olmadan. görmenin tam görme seviyelerinin altında olması olarak tanımlanıyor. Görme sinirleri doğum sonrası görüntüler ile birlikte gelişimini tamamlıyor. Göz tembelliği; görme sinir tabakası üzerine düşen görüntünün bulanık olmasına neden olabilecek bir hastalık sonrası görme sinirinin tam olarak gelişmemesi sonucu oluşuyor. Genellikle tek bir gözde açığa çıkıyor ve bu nedenle aileler veya yakınları tarafından çok zor tespit edilebiliyor. Fark edildiğinde ise çoğunlukla tedavide çok geç kalınmış oluyor. 8-9 yaş civarında beynin görme algısı gelişimi tamamlandığı için göz tembelliğinde erken tanı, tedaviden başarılı sonuç alınabilmesinde büyük önem taşıyor. Aksi halde göz tembelliği kalıcı bir sorun haline dönüşebiliyor. Tek gözde kırma kusuru, tek gözde kayma, bebeklikte uzun süren kapak problemleri (doğuştan görme eksenini örten kapak düşüklüğü, enfeksiyon veya travma kaynaklı kapak ödemi) göz tembelliğine yol açabiliyor. Göz tembelliği varsa görme sinirinin daha iyi çalışması için uygun gözlükle beraber bir gözü kapama tedavisi uygulanıyor.

4.    KIRMA KUSURLARI

Çoğunlukla genetik geçişli oluyor. Yaş dönemi ile derecesi  değişebiliyor. Bilgisayar kullanımı, yakından TV seyretmek ve  yakından kitap okumak mevcut kırma kusurlarını ortaya çıkarabiliyor veya ilerletebiliyor. Kırma kusurları 3 şekilde görülüyor:

-Miyopi: Uzağı bulanık görmek.
-Hipermetropi: Yakını net görememek.
-Astigmatizma: Göz yuvarlağı çaplarının düzensiz olması sonucu uzak ve veya yakını gölgeli görmek.

Yapılan  muayenelerde kırma kusuru varsa (miyopi-hipermetropi veya astigmatizma) gözlükle en iyi görme seviyesi sağlanıyor.

Her çocuk ilk 6 ay içinde göz muayenesi olmalı

Doğuştan katarakt, glokom veya göz kapağı düşüklüğü gibi her anne babanın dikkatini çekmeyebilecek göz hastalıklarının ilk haftalarda tespit edilebilmesi çok önemli.Bu nedenle her bebek, risk faktörü olsun ya da olmasın, doğumdan sonraki ilk 6 ay içinde mutlaka göz muayenesinden geçmeli. İlk muayenesinde herhangi bir sorun tespit edilmeyen bir çocuk, yaklaşık 2.5-3 yaş civarında tekrar göz muayenesi olmalı. En geç 3 yaşında muayene olan çocuk bir problem tespit edilmemişse 5 ve 7 yaşında tekrar değerlendirilmeli. Okul başladıktan sonrada da yılda bir kez  göz muayenesi olmalı.

Çocuğunuzda görme problemi olduğunu nasıl anlarsınız?

Uzaktaki yazılara bakarken gözlerini kısması

Başını eğmesi, nesnelere çok yakından bakması

Okuma ve yazma sonucu baş ağrısı yaşaması,

Okurken kelime ya da satır atlaması

Cümleleri eliyle takip etmesi,

Yazarken satırı düzgün takip edememesi

Bir gözünü daha öne alarak kitaba bakması

Baş pozisyonu geliştirmesi

Okurken kelimelerin bulanıklaştığını ya da kaydığını ifade etmesi

Televizyonu yakından seyretmesi

Gözlerinde sulanma

Güneşli havalarda tek ( hep aynı göz) gözünü kapaması

Bu şikayetler ödevlerini yaparken zorlanması; okuma ve yazmada isteksiz olması ve ders takibinde yetersiz kalması gibi durumlarla ortaya çıkarabiliyor. Çocuklarında bu tür yakınmalara gözlemleyen ailelerin, bir hekime başvurmaları, çocuklarının okul başarısı açısından büyük önem taşıyor.