Çocuk Tuvalet Eğitiminde

Tuvalet kullanmayı öğrenmek, çocukların buna hazır olduklarına dair sinyal vermeleri üzerine, çok az yardım alarak tuvalete gitmeyi öğrenme sürecidir.

—

Çocuk tuvalet kullanmayı öğrenmesine yardımcı olmak üzere yetişkinlerin rehberlik ve yardım etmesi önemlidir.

Bazı temel gerçekler
Çocuğun tuvalet kullanmayı öğrenmek için hazır olduğu kesin bir zaman dilimi yoktur. Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğun buna hazır olduğunu gösteren işaretlerin beklenmesi başarı şansını yükseltecektir; bundan önce girişilen tuvalet eğitimi ise çok daha zor ve başarısız olacaktır.
Genellikle tuvalet eğitimine en erken 2 yaşında başlanması önerilir. Fiziksel ve duygusal olarak hazır olma zamanı çocuktan çocuğa değişiklik gösterir. 18 aylıktan küçük çocuklar tuvalet eğitimi verebilmek için gerekli bağırsak ve mesane kontrolüne sahip değildir. 18-30 aylar arasında çocuklar fiziksel olarak hazır olduklarının işaretlerini vermeye başlarlar. Çocukların çoğu iki ve üç yaş arasında belli bir yardımla ve daha sonra üç buçuk-dört yaş arasında da kendisine sorulmaya gerek kalmadan tuvalet kullanmayı öğrenirler. Tuvalet eğitimi çoğunlukla altı ay sürer. Ancak kendi kendine poposunu güzel bir şekilde temizleme ve gece boyunca kuru kalmayı da hesaba katarsanız tuvalet eğitimi birkaç yıl sürer. Bağırsak (kaka) ve mesane kontrolünü kazanma açısından tipik sıralama şu şekildedir:
1. Gece bağırsak kontrolü
2. Gündüz bağırsak kontrolü
3. Gündüz mesane kontrolü
4. Gece mesane kontrolü.
Çocukların çoğu tuvalet eğitimini tamamladıktan altı ay sonra gece boyunca düzenli olarak kuru kalırlar. Ancak %15 kadarı beş yaş ve daha sonrasına kadar yatak ıslatmaya devam eder.
Erkek çocuklar genellikle tuvalet eğitimini kızlara nazaran daha geç tamamlar. Üç yaş itibariyle kızların üçte ikisi, erkeklerin ise yarısı tuvalet eğitimini tamamlamış olmaktadır.
Daha eski nesillere mensup kişiler konu hakkında, günümüz uzmanlarının görüşlerinden farklı görüşlerde olabilirler, buna hazırlıklı olun. Kardeş doğumu, taşınma veya boşanma gibi stres dönemlerinde tuvalet eğitimi daha güç olabilir. Vücut organlarını ve vücut fonksiyonlarını olumlu bir şekilde öğrenen çocuklar cinsellikleri hakkında olumlu duygular geliştirirler.
Bağımsız olarak tuvalet kullanmayı öğrenmek, çocuklar için müthiş bir başarı duygusu yaratan önemli bir olaydır.
Tuvalet eğitimine bez kullandığınız dönemde başlayın
Çocuğunuzu ilk olarak, bezleme sırasında tuvalet eğitimi ile tanıştırın. Çocuğunuzun dikkatini bez değiştirmekten uzaklaştırmak ve acele etmek yerine çocukla göz teması kurun ve yaptığınız şeyleri anlatın: “Şimdi bezini değiştireceğim. İşte bu poponu silmek için ıslak mendil, bu temiz bez.”
Çocuğunuz yapabilecek duruma gelir gelmez bez değişimi konusunda size yardımcı olmasını sağlayın. Temiz bezi getirmesini; bezin değiştirilmesini istediği yeri seçmesini; kirli bezi açmanıza, poposunu silmenize, pantolonunu çekmenize ve ellerini yıkamasına yardım etmesini isteyin. Çocuğunuz bez değiştirme görevlerinin bazılarını başarırsa bağımsız olarak tuvaleti kullanmayı öğrenmeye daha iyi hazırlanmış olur.
Zamanlamayı çocuğunuz belirlesin
Tuvalet veya lazımlığı kullanma zamanına çocuğunuzun karar vermesine izin verin. Yani, onun size vereceği hazır olduğunu gösteren sinyalleri izleyerek bu işe başlayacağınız doğru zamanı belirleyin. Sonuçta zamanlamayı çocuk yapacak ve başarı da ona ait olacaktır. Çocuğunuzun hazır olmadığını düşünüyorsanız, başkalarının artık tuvalet eğitimine başlamanız gerektiği konusundaki ısrarlarını dikkate almayın.
Kendiniz de hazır olun
Kendinizi tuvalet eğitimine hazırlamak için önce duygularınızı gözden geçirin. Tuvalet eğitimi pek çok ebeveyni kaygılandırır: bağırsak ve mesane hareketlerinden rahatsızlık (bulantı, tiksinme vs.) duyabilirler, kendilerini çocuğun doğru zamanda doğru şekilde başarmasını sağlamak için baskı altında hissedebilirler veya kreşe başlatabilmek için acele edebilirler. Çocuğunuzun tuvalet eğitiminde ilk adımlardan biri de sizin bu gibi endişelerinizi çözümlemenizdir.
Fiziksel işaretler
Tuvalet eğitimine başlamadan önce aşağıdaki işaretlerin hepsinin mevcut olup olmadığına dikkat edin:
Bezin her zaman ıslanmaması, gün içinde iki saat süreyle kuru kalması veya gündüz uykusunu çiş yapmadan geçirmesi,
Kakasını düzenli zamanlarda yapması,
Çiş veya kaka yapmak üzere olduğunun farkında olduğunu göstermesi (örneğin kakasını yapmak için köşeye gitmesi, masanın altına girmesi, bezini tutması ya da kaka yaptığını söylemesi).
Gelişimsel işaretler
Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğunuzun gelişimsel işaretlerine de dikkat edin. Çocuğunuz şunları yapabiliyor olması gerekir:
İki aşamalı yönergeleri izleyebilmeli: “pantolonunu indir ve tuvalete otur”
Tuvaletinin geldiğini söyleyebilmeli
Başkalarının hareketlerini taklit edebiliyor olmalı
Genel olarak işbirliği yapmaya ve sizi memnun etmeye istekli olmalı
Giyinme, diş fırçalama veya yemek gibi öz bakım becerileri konusunda bağımsız olmayı istemeli
Tuvalete gidebilecek durumda olmalı
Islak veya kakalı bezi fark ediyor olmalı
Pantolonunu çekebiliyor ve indirebiliyor olmalı
Beş dakika yardımsız olarak sakin bir şekilde oturabiliyor olmalı
Tuvalet kullanmaya ilgi göstermeli.
Acele etmeyin
Tuvalet eğitimine başlama ve tamamlama konusunda sabırlı olun. Çocuğunuzu zorlamayın, çok kısa sürede çok şey olmasını beklemeyin, aksi taktirde faydadan çok zarara neden olursunuz. Çocuğun isteğine ve zamanına müdahale etmeyin. Çocuğunuzun tuvalet kullanmayı öğrenme işini stresle değil, mutlulukla başarmasına izin verin.
Kreşe başlatmak zorlamak için neden değil
Çocuğu kreşe başlatacağım diye, belirli bir tarihte tuvalet eğitimini tamamlamaya zorlamayın, bu tarih onun için uygun tarih olmayabilir. Kreş yetkilisi ile bu konuda esneklik sağlayıp sağlayamayacaklarını ve tuvalet eğitimi konusunda size destek verip veremeyeceklerini konuşun. Hiçbir şekilde çözüme ulaşamıyorsanız, çocuğunuzun ihtiyaçlarına ve takvimine saygı gösteren başka bir kreş bulmaya çalışın.
Uzmanlar ne diyor?
Uzmanların çoğu şu üç konuda hemfikirler:
Tuvalet eğitimine başlamadan önce buna hazır olduğunu gösteren işaretleri net olarak görene kadar bekleyin.
Vücut işlevleri konusunda olumlu kelimeler ve ifadeler kullanın. Kötü kokulu, pis vs. gibi negatif kelimeler dışında istediğiniz kelimeyi seçebilir ve çocuğa doğru kelimeleri daha sonraki bir zamanda öğretebilirsiniz.
Yatağa kaçırdığında nasıl davranmalısınız
Beş yaşın altındaki çocukların mesane kontrolünün büyük oranda isteğe bağlı olmadığını ve yatağa bilerek kaçırmadığını unutmayın.
Yatağı ıslatan çocuğu asla cezalandırmayın, kızmayın ve utandırmayın. Bunlar HİÇBİR fayda sağlamaz. Başkalarının da onunla alay etmesine asla izin vermeyin.
Yatağa kaçırmadan bir “kaza” olarak bahsedin. Çocuğunuza bunu bilerek yapmadığını bildiğinizi belirtin. Zamanla bunun üstesinden geleceğini açıklayın.
Uykudan önce çişinin olup olmadığını sorun.
Gece tuvalete gidebilmesi için yeterli ışık bulunduğundan ve pijamasını kolayca indirip çekebileceğinden emin olun.
Çocuğunuz birkaç ay boyunca geceleri kuru kalır ve daha sonra yatağı ıslatmaya başlarsa fiziksel bir neden olup olmadığını anlamak amacıyla bu durumu doktorunuza bildirin.
Sabırlı olmak zorundasınız!
Sabırlı olun. Kitaplarda okuduklarınız ya da size söylenenler ne olursa olsun, tuvalet eğitimi bir günde olabilecek bir şey değildir. Bu, zaman alan ve çok sayıda pratik yapılmasını gerektiren bir SÜREÇTİR!