Başarılı Doktorlarımızdan Yetkililere Kısırlaşıyoruz Uyarısı

Dünya tıp literatürüne infertilite alanında yaptıkları ilk ve başarılı çalışmalarla isimleri yazdıran doktorlarımızdan Prof. Dr. Bülent Tıraş, gençlerimizin çok hızlı kısırlaştığını açıkladı. Yetkililerin yürürlükteki destekleri genişletmelerini gerektiğini söyleyen Tıraş, “Tüp bebek tedavileri Avrupa Birliği’nin bir projesi. Ülkemizdeki nüfus artış hızı çok dramatik. Yetkililer gençlerimizi sorun oluşmadan desteklemeli” dedi.

——

Bu yıl dördüncüsü düzenlenen Tüp Bebek ve İnfertilite Derneği (TÜBİD)’nin kongresine Türkiye, İngiltere, Almanya, ABD, İspanya, İtalya gibi ülkelerden bin 200’e yakın uzman doktor katıldı. Üreme sağlığı ile ilgili son gelişmeler, bilimsel araştırma sonuçlarının paylaşıldığı kongrede TÜBİD Başkanı Prof. Dr. Bülent Tıraş Avrupa ve ülkemizde kısırlaşmanın çok hızlı artış gösterdiğine dikkat çekti. Prof.Tıraş, “Türkiye’deki dramatik kısırlaşmaya karşı yürürlükteki infertilite destekleri esnekleştirilmeli” dedi.

“Tüp bebek tedavileri politika aracı olmalı”

Avrupa’da obezite tablosunda ilk sırada yer alan Türkiye şimdi de hızla kısırlaşıyor mu? Obezitenin kadınlarda yumurta gelişimine, erkeklerde sperm sayısına olumsuz etkilerinin olduğuna dikkat çeken Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı TÜBİD Başkanı Prof. Dr. Bülent Tıraş düzenlenen basın toplantısında şunları söyledi: “Obezite, stres, modern yaşam koşulları, şehirleşme, kontrolsüz kullanılan tarım ilaçları, peptisitler genç kız ve erkeklerimizin çok hızlı, dramatik şekilde kısırlaşma nedenini oluşturdu. Tüp bebek tedavileri Avrupa Birliği’nin bir projesi. Aslında azalan nüfus oranlarını tersine çevirmek için tüp bebek tedavileri bir politika aracı olarak görülüyor. Ülkemizde belli koşullar altında devlet çiftlere destek veriyor. Ama bu koşullar belki biraz değiştirilebilir. Yumurta rezervi ve spermin sayıları düşmeden destek verilmesi bütçe, zaman, başarı oranını olumlu yönde destekler”

Üç çocuk öneriliyor ama yapılabiliyor mu?

Nüfus artış hızındaki hızlı düşüşü aslında devlette gördü. Üç çocuk tavsiyesinde bulunuluyor. Ama yapılabiliyor mu? Öncelikle tüp bebek konusunda ciddi adımların atılması gerekiyor. Yumurta dondurma ücreti 100-120 bin TL. Ancak 20-30 tane yumurta toplandığında bir çocuk doğabilme şansı oluşuyor. Bu rakama ulaşmak için 3-4 toplama işlemi gerekir. Bu aşamada devlet destek verdiği takdirde ileri yaşlardaki çiftlerin bebek sahibi olması kolaylaşır. Zamanında alınan önlemlerle devlete daha az ekonomik yük oluşur. Bunun içinde yürürlükteki desteklerin genişletilmesi önemli.”

Tüp mideden sonra tüp bebek

Prof. Dr. Bülent Tıraş, Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü obezite çalışmalarının önemini vurgulayarak konuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Türkiye’de obezite evli çiftlerimizin çocuk sahibi olmasını da etkiliyor. Kadınlarda yumurta, erkeklerde de sperm sayısı, kalitesi, olumsuz etkiliyor. Şimdilerde tüp mide ameliyatı ve zayıflama iğneleri ile infertilite tedavisini destekliyoruz. Çiftlere önce tüp mide ameliyatı ardından tüp bebek tedavisi uyguluyoruz.”

“Çiftler stresi yönetmeyi öğrenmeli”

TÜBİD Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hulusi Bülent Zeyneloğlu, stresin üreme sağlığındaki olumsuz etkilerini açıkladı ve çiftlerin stresi yönetmeyi öğrenmeleri gerektiğini söyledi. Prof. Zeyneloğlu konuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Stres menopozu üç yıl öne çekiyor. Menopozu 2-3 yıl öne çekince üremede bu 10 yıl önce başlıyor. Bu fonksiyon bozukluğu da 12-13 yıla yansıyor yani kadın 46 yaşında menopoza girecekse, üreme fonksiyonları normalde 36-37 yaşında girecekse öyle olmuyor 31’e iniyor. Çevre koşulları, yiyecek-içeceklerdeki kimyasallar bunu tetikliyor. 1970’lerde nüfusun yüzde 30’u şehirde idi, şimdi yüzde 90’ı şehirde. Şehirde 14-15-16 yaşında tarlada değil lise, üniversite, master yapıyor. Ardından iş bulma stresi.

2011 yılında Başkent Üniversitesi’nde en zor 30’a yakın hastam ile çalışma yapıldı. FSH’ları 27 olmuş, iki üç tüp başarısızlığı olan, bunlara yuvarlak masa toplantısı ve nefes egzersizleri öğretildi. Çiftlerin tüp bebeğe başlarken, yumurta alınacağı gün kanları alındı. Tedavi alan grupta stres seviyeleri düşük, almayan grupta yüksek çıktı.  Bu hastalarımızda gebelik oranı 3 katından daha fazla yükseldi. Bu çok önemli bir nokta. Hastaları sıkı takip ediyoruz. Strese bağlı unutkanlık yaşıyor olabilir, ilaç kullanmayı unutabilir. Yönetmelikte zorunlu değil ama tavsiye ediyoruz stres azaldığında kendiliğinden gebelik bile oluşabiliyor. Toplantımızda kronik stresle nasıl mücadele edilmesi gerektiği uzman psikiyatristler eşliğinde toplantıda anlatıldı.”

DÜNYADA İLK ÇALIŞMAYI TÜRK DOKTORLAR YAPTI

Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı TÜBİD Başkanı Prof. Dr. Bülent Tıraş ve ekibi iki ayrı konuda iki ayrı çalışma ile dünyada ilklere imza attı. Prof. Tıraş, “Son zamanlarda infertilite konusunda gördüğümüz iki husus var. Kadınlarda nedenini bilemediğimiz şekilde kadınlarda ciddi şekilde yumurta rezervi düşüşü, erken menopoz görülme sıklığı artıyor. PRP, eksozom gibi hücresel ya da yeni biyolojik tedaviler bu sorunların aşılmasında ciddi şekilde işe yarıyor. Hatta bunlarla ilgili son zamanlarda erkeklere de PRP, eksozom çalışmaları yaptık. Bugüne kadar gebelik oranlarından, yumurta sayısından bahsettik ama geçen hafta yayınlanan üç tane çalışma var. İkisi Amerika, bir tanesi Çin’de yapılan çalışmalar yumurta kalitesini de artırdığını gösterdi. Hayvanlar ve insanlarda yumurta kalitesi dolayısıyla da embriyo kalitesi dolayısıyla da embriyoların genetik olarak sağlıklı olmasıyla embriyo anneye tutunabiliyor. Bu çok yeni bir bulgu. ‘PRP, ekzosom bugüne kadar sadece yumurta sayısını artırır mı’dan geldiğimiz noktada kaliteyi artırdığına dair veriler var. ‘PRP ile Eksozom kadın ve erkeklerde birlikte kullanıldığında etkili olur mu’ sorusu için 3 grupla çalıştık.

1 grup: Sadece PRP

2 grup: Sadece Eksozom

3 grup: PRP artı Eksozom birlikte

Bir ve ikinci gruplarda kadınlarda hemen hemen gebelik oranları yüzde 25 civarında iken PRP ve Eksozomun birlikte yapıldığı grupta yüzde 38’lere yükseldi. DÜNYADA BÖYLE YAPILMIŞ BİR ÇALIŞMA YOK. Henüz yayınlanmadı ama tebliği ettik. Bu kadınların bir kısmı yumurta olmadığı için ya da az yumurta olduğu için hiç gebe kalamayacak ya da düşük yumurtalık rezervi gebelik oranı tüp bebekte yüzde 10-15 civarındadır. Beklenene göre daha yüksek rakamlar var. İkisinin birlikte yüzde 38’lere ulaştığı görüldü. Dünyada testis PRP ilk yayını geçen yıl Ekim 2024 ayında yayınladık. Amerika’da Fertility and Sterility adlı yayın benden bir derleme istedi. Türkiye’den Testis PRP’nin erkeklerde kullanımı ile ilgili dünyada iki tane bize ait yayın çıktı. Ürologların işlerini kolaylaştırdık.”