Bel Ağrısının Nedeni Araştırılmalı

Uzmanlar süreklilik gösteren bel ağrısı şikâyetinin hastalık habercisi olabileceğine dikkat çekiyor. Masa başı ya da fiziksel güç gerektiren işlerde çalışan, fazla kilolusu olan, kişilerde bel ağrısı şikâyeti görülür. 

Dr. Yiğit Kültür

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Bazı durumlarda bel ağrısının kaynağı sadece kas/adele/tendon gerilmesi-zedelenmesi olmayıp, altta yatan ve incelenmesi gereken durumlar olabilir.

Ağrının sebebi araştırılmalıdır…

Beldeki mekanik ağrıların sebebi çoğunlukla omurga etrafındaki kas, ligaman bağların gerilmesi sonrasında oluşan yangı, enflamasyon, ödemdir. Çeşitli travma, ağır yük kaldırma, fazla kilo, sigara kullanımı, hareketsizlik veya aşırı aktivite bel ağrısı olasılığını artıran faktörlerdir. Çoğunlukla birkaç gün içinde ağrı azalmaya başlar ve en geç birkaç hafta içinde ağrı tamamen kaybolur. Bu durumlarda yatak istirahati çok fazla önerilmez; çünkü ağrıya sebep olan sitokinlerin kan dolaşımı ile doğal olarak vücuttan uzaklaştırılması için standart aktivitenin devamı teşvik edilir. Uzun süreli korse kullanımı adele zayıflamasına sebep olabileceği için korsenin yaklaşık bir hafta kullanımı genelde önerilir. Ayrıca ağrı kontrolü için uygun topikal veya oral non-steroid ilaçlar yardımcı olabilir.

İleri tetkik/tedavi edilmesi gerekir?

Eğer kişinin ağrısı 4-5 haftadan uzun sürüyorsa, şiddetinde azalma eğilimi görülmüyorsa, bel ağrısı kalçadan bacaklara vuruyor veya uyluk ile bacağın herhangi bölgesinde ağrı/uyuşma/karıncalanma eşlik ediyorsa, sistemik ateş, idrar ve dışkı yapmada veya tutmada problem, önemli miktarda kilo kaybı öyküsü olursa en kısa zamanda omurga cerrahı tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Bel fıtığı ameliyat zamanı

Yapılan çalışmalarda hiçbir şekilde bel ağrısı şikâyeti olmayan hastalarda dahi çekilen emar (MR) görüntülerinde bel fıtığı tespit edildiği görülmüştür. Bu tarz fıtıklara yaklaşımda ameliyat ile tedavi gündeme gelmez. Önemli olan mevcut fıtıkta problemli veya problem yaratmayan fıtık ayrımının yapılmasıdır. Eğer bel fıtığının kişide yarattığı ağrı da zamanla belirgin derecede azalma yok ise, eşlik eden kalça/uyluk/bacak ağrısı varsa, bacaklarda güç kaybı ve ağrı şiddetli ise mutlaka tetkik edilmeli, gerekli tanı-tedavi planlamaları yapılmalıdır. Birçok durumun tedavide aciliyet gerektirebileceği dikkate alınarak erken müdahale önem kazanabilir.

Kanal daralması ve bel kayması

Orta-ileri yaştaki hastalarda görülen kanal daralması, bel kayması problemleri çoğunlukla omurganın dejeneratif (kireçlenme) süreçleri sonrasında meydana gelir. Bu problemler çoğunlukla her iki omur arasındaki “intervertebral disk” yapılarındaki uzun vadede meydana gelen sıvı-yükseklik kaybı sonrası, problemin omurların diğer bölgelerine yayılmasıyla birlikte ilerleyici kısır döngüye sebep olur. Kişinin günlük aktiviteleri, yaşamsal faaliyetleri ve konforunu oldukça etkileyebilecek durumlara sebep olabilir. Kanal daralması ve bel kaymasının yarattığı ağrı-nörolojik durumlar sebebiyle kişinin günlük yürüme mesafesi azalabilmekte, hareket halindeyken olan ağrılar kişiyi oldukça rahatsız edebilir. Hastada mevcut problemin durumuna göre oluşan şikâyet tablosu genellikle farklı ve kişiye özel olmaktadır.

Omurga-bel problemlerinin değerlendirilmesinde ilk aşamada muayene oldukça önemlidir. Bazı durumlarda kalça-diz gibi komşu eklemlerdeki problemler bel ile karışabilirken, detaylı fizik muayene ile bunun ayrımına tecrübeli bir hekim rahatlıkla varılabilir. Sonrasında rahatsızlığın durumuna göre röntgen-dinamik röntgen- MR- tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır. Ayrıca her hastada bu tetkiklerin uygulanma yöntemleri farklı olup, hekimin radyoloji uzmanı, teknisyenini bu konuda yönlendirmesi önemlidir. Omurgadan çıkan sinirlerde mevcut rahatsızlıktan kaynaklı bası varlığını tespit-dökümante edebilmek amacıyla omurga problemlerinde yetkin nöroloji uzmanı tarafından yapılacak EMG, hekimin mevcut problemin kaynağına detaylı şekilde ulaşabilmesine yardımcı olabilir.

Kanal daralması ve bel kaymasında ameliyat

Her kanal daralması, bel kayması problemi cerrahi gerektirmemekle birlikte, cerrahi dışı yöntemlerden faydalanmak mümkündür. Kilo verme, egzersiz, fizik tedavi, görüntüleme yöntemleri eşliğinde omurgaya enjeksiyon uygulamalarını içerir. Ayrıca ameliyat gerektiren bazı durumlar “acil” kabul edilir.

Bazı durumlar ise “görece acil” yani ilerleyen zamanda gelişebilecek nörolojik problemleri engellemek amacıyla mümkün olan en erken-uygun zamanda cerrahinin planlanması şeklindedir. Bazı durumlarda ise kişinin hayat kalitesini artırmak, ağrılarını kontrol altına almak, günlük aktivitesini daha iyi seviyeye ulaştırmak için cerrahi tedavi seçilir.

Omurga cerrahisi ameliyatlarının bu konuda yetkin bir ekip ile yapılmasında fayda vardır. Anestezi ve nöromonitorizasyon ekibi, ameliyat hemşire ve personelleri birçok aşamada önemli görevlere sahiptir. İleri yaştaki hastaların da ameliyatları omurga cerrahisinde tecrübeli anestezi ekibinin desteğiyle, ameliyat sonrası ilk akşam gözlem altında tutulabilmek amacıyla tam kapsamlı yoğun bakım ünitesinin mevcudiyetiyle mümkün olabilir.