Buz Kovasına Girmek Sağlıklı mı?

Mevsim normalleri üstü sıcaklıklarda serinlemek için buz kovası girmek sosyal medya hesaplarında popüler oldu. Buzlu su kovasında belli bir süre kalmak sağlıklı bir davranış mı? Beyin kanaması, ritim bozukluğu, kalp krizi geçirme riskini nasıl yükseltir? 

Doç. Dr. Mehmet Vefik Yazıcıoğlu

Kardiyoloji Uzmanı

Son zamanlarda sosyal medyada buz küvetine girerek sağlıklı-dinç kaldığını iddia eden, birbirlerini düelloya davet edenler görülmeye başladı. Bazı kişilerin denemesi ise maalesef beyin kanaması, ritim bozukluğu, kalp krizi nedeniyle acil serviste noktalandı.

Aşırı sıcaklardan bunalan, sağlıkta alternatif yolları denemeyi seven hatta ekonomik zorlukların stresini sıra dışı işlerle unutmaya çalışanlar buzlu su kovasına girmeyi denemek isteyebilir.

Vücudun normal sıcaklığı kaç olmalı?

Vücudun normal sıcaklığı 36-37 santigrad derece arasındadır. Bunun altına düştüğünde veya üstüne çıktığında metabolik değişimler başlar. Dış ortamın sıcaklık değişimi ile beraber cilt, cilt altı yağ dokusu ter bezleri ile beraber bu sıcaklık değişimine adaptasyon sağlamaya çalışır. Soğukta damarlar büzülür, sıcakta ise gevşeyerek tepki gösterir. Nabız ve tansiyon bu maruziyetle hızla saniyeler içinde değişir. Cilde temas eden dış ortamın sıcaklığı düşük olduğunda (duş alma, denize girme, şok banyosu gibi) sıcaklık derecesine göre tepkinin büyüklüğü ortaya çıkar.

Sıcaklık düşüşünün dereceleri vardır

Serin, soğuk, çok soğuk ve donma şeklinde sıcaklık dereceleri vardır. Banyo yaparken ideal su sıcaklığı 37-41 derece arasıdır. Temizlenmek için hafif sıcak bir su ihtiyacı hissedilir. 41 derecenin üstündeki banyo su kullanım sıklığı genelde kaplıcalar olur. Buralarda sağlık açısından birtakım önlemler alınması gerekir.

Tansiyon-şeker hastaları olumsuz etkilenmeye başlar

Soğuk su ile temasta ise serinlemek için girilen deniz veya havuz suyu sıcaklığı genelde 20-30 derece arasındadır. Bunu vücut tolere eder, herhangi bir risk oluşturmaz. 18 derecenin altında ise özellikle cilt altı yağ dokusu ince olan kalp-damar hastaları, tansiyon, şeker hastaları olumsuz etkilenmeye başlar. Bu risk 12 santigrad derecenin altında ise karşı konulamaz hale gelir. Bu arada soğuğa maruziyetin süresi de çok önemlidir. Birkaç saniyelik bir soğuk etkisi ile dakikalara uzayan etkinin yarattığı risk aynı derecede olmaz 

Damar hastalığı, tansiyon veya ritim bozukluğu varsa dikkat

Genç-sağlıklı bireyler özellikle de sauna sonrası kısa süreli şok havuzuna girmenin dinçlik hissi verdiğini düşünür. Ancak nadiren de olsa zeminde bir damar hastalığı, tansiyon veya ritim bozukluğu olan genç bireyde bile tehlikeli sonuçla karşılaşılabileceği unutulmamalıdır. Damar hastalığı olmadığı halde, zeminde sinsi-ölümcül bir ritim bozukluğunun varlığı basit tetiklenme ile genç-sağlıklı görünen bireylerde bile ani ölüme sebebiyet verebilir.

Kritik sıcaklık değerini dikkate alın

Soğuğun tıbbi olarak faydalı olabileceği durumlar da vardır. Örneğin travma sonrası bölgeye soğuk uygulama en basit-en etkili tedavilerden birisidir. Yine venöz yetmezliği olanlarda bacaklara duş sonrası soğuk su uygulamanın faydası vardır. Kalbi durmuş olarak acile getirilen bir hastada beyin ödemini azaltmak için yoğun bakım şartlarında hipotermi tedavisi uygulanır. Ancak bu tedavilerin varlığı soğuk duş tedavisinin herkes için faydalı olabileceği anlamına gelmez. Bunun için kritik sıcaklık değerini kalp-damar hastaları için “18 derece”, sağlıklı bireyler için de “12 derece” olarak söylenebilir. Sağlıklı olup da daha düşük derecelere maruz kalma, sağlık tedbirleri açısından mutlaka daha kısa bir süre sınırı olmasına azami dikkat edilmelidir.

Size cesaret vermesin

Kuzey ülkelerinden gelen buzlu havuz veya denize girme videoları kişiye cesaret vermemelidir. Alkol kullanımının fazla olduğu insanlarda cilt altı yağ dokusu daha kalın olduğundan soğuktan nispeten daha az etkilenir.