Kanserdeki Yanlış Bilgiler

Kanser son yılların hızla yayılan hastalıklarının başında gelir. Onlarca farklı türü olan kanserin, hem genel yapısı hem de türleriyle ilgili de binlerce bilgi dolaşıyor. İşte size kanserle ilgili doğru bilinen 13 yanlış…

Dr. Burak Civelek

Tıbbi Onkoloji Uzmanı

Kanser konusunda yayılan hurafelerden bazıları… “Kanserin çaresi bulundu ancak saklanıyor”, “Kanser tedavisinde alternatif tıp yeterli”, “Kansersem mutlaka radyoterapi görmeliyim”, “Ameliyat olursam kanserli hücreler yayılır”… Bunlar gibi kanserle ilgili bilimsel bir dayanağı olmayan birçok bilgi yayılıyor. Hastalar ve kanserle ilgili bilgi almak isteyenlerin de bu kulaktan dolma bilgiler karşısında kafası karışıyor.

Kanserle ilgili doğru bilinen yanlışlar:

1. “Kanser bulaşıcıdır”

YANLIŞ: Kanserle ilgili şüphe uyandıran konuların başında bulaşıcı olup olmadığı geliyor. Kanser viral veya bazı bakteriyel enfeksiyonlarda olduğu gibi bireyden bireye yakın temas, dokunma, kan yoluyla veya cinsel yolla bulaşan bir hastalık değil.

2. “Kanserin çaresi bulundu ancak saklanıyor”

YANLIŞ: Kanser birçok mekanizmalarla ortaya çıkan kompleks bir konu. Her organa ve evreye göre tedavisi çeşitlilik gösterir. Kanserin kesin tedavisi ve çözümü konusunda çalışmalar hala yürütülüyor olsa da günümüzde meme, akciğer, bağırsak, yumurtalık, gırtlak gibi birçok kanser çeşidinin tedavisinde büyük gelişmeler vardır. Genel olarak kanserin oluşmasının nasıl engellenebileceğinin kesin yanıtı hala tam olarak bilinmiyor.

3. “Şeker tüketimi kanserin ilerlemesine neden olur”

YANLIŞ: Kanserin seyri tüketilen şeker miktarının azlığı ya da çokluğuna göre değişmez. Sadece diyabet hastalarında kanser gelişme riskini bir miktar artırdığı tahmin ediliyor. Ancak uzmanlar bu etkilenmenin nedeninin şeker tüketimiyle değil aşırı kilo ile ilişkili olduğunu düşünüyor. Çünkü aşırı kilo ve sedanter yaşam kanser riskini artırır.

4. “Sigara sadece akciğer kanseri riskini artırır”

YANLIŞ: Sigara akciğer kanseriyle doğrudan ilişkili olsa da aynı zamanda gırtlak, ağız, dil, dudak, mesane, pankreas ve meme gibi organlarda görülen kanser risklerini de artırır.

5. “Kanser tedavisinde sadece alternatif tıp yeterlidir”

YANLIŞ: Kanser tedavisinde doğu tıbbı gibi alternatif tedavi yöntemleri tercih edilebilir. Ancak alternatif yöntemler kolaylıkla istismar edilebilir. Hastalar alternatif tedavilere yönelerek modern tıbbi tedavilerinden vazgeçebilir. Bu da iyileşme sürecini olumsuz etkiler. Ayrıca bazen uygulanan bitkisel tedaviler nedeniyle hastaların karaciğer, böbrek gibi organlarında fonksiyon kaybı gelişebilir ve tedavi çıkmaza girebilir. Bu nedenle hastaların hekimlerine başvurmadan bu yöntemleri tercih etmemesi ve modern tedavi süreçlerini asla bırakmaması çok önemlidir.

6. “Her kanser hastası radyoterapi görür”

YANLIŞ: Kanser tedavisinde halk arasında ışın tedavisi olarak bilinen radyoterapi hem kür sağlamada hem de bazı şikayetleri kontrol altına almada kullanılan etkili bir yöntemdir. Radyoterapi doktorun uygun gördüğü durumlarda uygulanır ancak her kanser türünde ve her evrede kullanılmaz. Hastanın radyoterapiye uygun olup olmadığına hekim tarafından karar verilir.

7. “Kemoterapi hastaları sürekli maske kullanmalıdır”

YANLIŞ: Kemoterapi hastalarının sürekli maske takmasının koruyuculuk oranı oldukça düşüktür. Önemli olan kamuya açık kalabalık ortamlarda mikroplardan korunmaktır. Bu nedenle sadece kalabalık bir ortama girilecekse maske takmak yeterlidir.

8. “Ameliyat kanserin yayılma riskini artırır”

YANLIŞ: Halk arasında kanser ameliyatı olmanın hastalığın yayılma riskini artırdığı önyargısı bulunur. Ancak bu tamamen yanlış bir düşüncedir. Günümüzde özellikle hala bağırsak, mide, meme kanseri gibi birçok kanser türünün tedavisi için cerrahi müdahale gerekir.

9. “Kanser tedavisinde saçlar mutlaka dökülür”

YANLIŞ: Kanser tedavisi sırasında saçların dökülmesi kullanılan ilaçların yan etkisine göre değişir. Bazı ilaçlarda saç dökülmesi sık görülürken bazı ilaçlarda sadece kısmi dökülme olabilir.

10. “İleri evre kanser hastaları için kemoterapi faydalı değildir”

YANLIŞ: Kemoterapi ileri evre kanser hastalarında kesinlikle faydalı bir tedavi yöntemidir. Uygun dozda ve miktarda verildiğinde hem hastaların yaşam kalitesi artır hem de yaşam süreleri uzar. Özellikle testis veya lenfoma gibi kanser türlerinde evre ne olursa olsun kemoterapi alınması gerekir.

11. “Tarama testleri ile tüm kanser türlerinin teşhisi mümkün”

YANLIŞ: Tarama testleri ile hala sınırlı sayıda hastalık yakalanabilir. Türkiye’de Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri’nde (KETEM) birçok özel, devlet ve üniversite hastanelerinde kanser tarama testleri yaptırılabilir. Ülkemizde rahim ağzı, meme ve kalın bağırsak kanserleri için tarama programları bulunuyor. Tarama programları ülkeden ülkeye farklılık gösterdiği gibi kişinin risk faktörlerine göre de farklılık gösterir.
12. “Kişisel önlemlerle kanserden korumak mümkün değil”

YANLIŞ: Kanserin günümüzde bilinen en güzel tedavisi “korunma”. Kanserin oluşmaması için atılacak kişisel adımlar kanser olduktan sonra başlayan tedavi sürecinden çok daha etkilidir. Bu nedenle düzenli spor, uygun kilo, dengeli beslenme, sigaradan uzak durma, düzenli doktor kontrolleri en uygun tedavi olarak kabul edilir.

13. “Akıllı ilaçlar her kanser hastasına uygundur”

YANLIŞ: Kanser tedavisinde kullanılan akıllı ilaçlar; ileri teknoloji ve bilimsel araştırmalarla geliştirilmiş, sadece tümör bölgesine bağlanabilen ilaçlardır. Fakat bu ilaçlar tüm hastalıklar için kullanılmaz. Daha çok bağırsak, akciğer, mide ve yumuşak doku tümörleri için tercih edililir. Hastaların akıllı ilaç tedavisine uygun olup olmadığı kararının vermek için, alınan biyopsi örnekleri patoloji laboratuvarında değerlendirilir ve hastanın ilaç tedavilerine yanıt verecek grupta olup olmadığı belirlenir. Bu karar doktor kontrolünde verilir.