Organ Kaybı Zamanla Yarış

Organ kopmalarında kopan uzvun çok iyi korunarak hastaneye götürülmesi gerekir. Kopan uzuv, temiz bir bezle sarılıp naylon torbanın içine konmalı ve artı 4 derece sıcaklıkta korunmalıdır.

Doç. Dr. Halil İbrahim Bekler

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Kopan organ ne kadar büyükse o kadar acele etmek gerekir. Örneğin bir kişinin parmağı koptuğu zaman parmağı besleyen yani atar-toplardamar, sinir, tendon ve kirişler de kopmuş olur. Sanki bir evin duvarı yıkıldığında o duvarın üzerindeki kapıyı hareket ettiren kirişlerin, su borularının, duvarın üzerindeki elektrik borularının kopması gibi bir durumdur.

Kopan organın canlı olarak tekrar yerine dikilmesi amacıyla hangi sürede hastaneye yetiştirilmesi gerekir?
Uzuv kopukluğunda uzvun kopan parçası beslenmeyeceği için ancak belirli bir süre dayanabilir. İnsan vücudunda çok değerli dokular vardır. Bu dokuların çok özel işlevleri vardır ve daha çok oksijene ihtiyaç duyarlar. Mesela beynimiz, kalbimiz ve adalelerimiz oksijensizlik durumunda hasar görür. Kopan bir uzuvda ne kadar çok çalışan doku, adale ve sinir varsa, kansız kalmaya direnci o kadar düşüktür. Parmaklarda adale olmadığı için iyi korundukları sürece yaklaşık 24 saat bu tip kopmalara dayanıklıdır.

İyi korumaktan neyi kastediyorsunuz?
Kopan bir uzuv temiz bir bezle sarılıp naylon torbanın içine konulup artı 4 derece sıcaklıkta korunmalıdır. İçinde su da olan bir buz kovasında korunmasını öneriyoruz. Sadece buz olursa yanığa neden olur ve donma nedeniyle dokular tahrip olur. Kopan organ ne kadar büyükse o kadar çok acele etmek gerekiyor. Bazen korumak isterken insanlar uzuvlara zarar verilebiliyor. Örneğin direkt buzun içine, derin dondurucuya koyulan parçalar ölüyor. O nedenle panik yapmadan tam teşekküllü bir hastaneye gitmek gerekiyor. Artık büyük şehirlerin çoğunda mikro cerrahi uzmanları var. Hareket etmeden önce en yakın hangi hastanede mikro cerrahi uzmanı varsa onu araştırmak gerekiyor. Bilmeden hastane hastane dolaşmak zaman kaybettirir.

Parmak kopmuşsa ve yapılan incelemede dikilemeyeceğine karar verilirse ne yapılıyor?
Eğer bir iki parmak kaybedilmişse parmakların yerlerini değiştirerek ya da ayaktan parmak alarak, eksik olan parmakların yerine başka fonksiyonel parmak nakil edebiliyoruz. İşlev olarak en önemli parmak başparmaktır. O yüzden de hiçbir mikro cerrah hastanın başparmağının kaybetmesine izin vermez ve elinden geldiği kadar uğraşır. Ama bazen başparmağın kurtarılamayacağı durumlar vardır. O zaman insan vücudundaki çeşitli dokulardan kemik ve cilt nakilleri yaparak başparmak oluştururuz.