Vitamin Almayı Unutmayın

Vitamin almayan ancak yoğun-tempolu yaşam nedeniyle kişiler zaman tasarrufu için hızlı yemek üreten yerlere yöneldi. Kişinin unutkanlığı beslenmeye paralel etkenle daha yoğun olarak karşımıza çıkmaya başladı.

Uzm. Dr. Zeynep Ünlüsoy Acar
Nöroloji Uzmanı

Unutmak, günümüzün sorunu. B12 ve tiamin gibi dışarıdan gıdayla alınması şart olan maddeler günlük tüketimde olmayınca hafıza bundan olumsuz etkilemeye başladı.

Artan alkol tüketimi nedeniyle gıdalardan alınan vitaminlerin emiliminin ya da vücutta kullanımının bozulması da tablonun ilerlemesi nedenini oluşturdu.

Unutkanlık yakınmasıyla bir hekime başvuran bireylerin tamamının ortak şikayeti; sosyal ve güncel yaşamlarını az ya da çok etkileyecek derecede hafıza, dil, matematik ve soyut düşünme yetilerinde meydana gelen kayıptır.

Unutkanlığın önüne geçebilecek ya da hafızayı güçlendirici olduğu ileri sürülen piyasada satışta olan bitkisel kapsüller güvenilir mi?
Nöro patoloji son yıllarda artan gelişmeler, sinir iyileşmesi ve sinir fonksiyonlarının düzenlenmesi hakkında birçok yeni bilgiyi ortaya çıkarmıştır. Sinir iyileşmesini hızlandırdığı iddia edilen serbest radikal önleyiciler ve hücre üzerindeki oksidatif stresi azaltarak iyileştirici etkisi olduğu düşünülen bazı maddeler, tartışmalıda olsa ticari preperat olarak ortaya konmuştur. Bunlar; E vitamini, vitamin B12, korenzim, gingko biloba ve ying zeng gibi ajanlardır. Vücuda girdikten sonra kana karışma hızları ve kan ile beyin arasında bulunan kan-beyin bariyerinden geçiş miktarlarının insanlar üzerinde değişiklikler göstermesi nedeniyle; klinikte beklenen etkileri ortaya çıkamamaktadır. Yan etki profilleri düşük olan bu ilaçların kişiye zarar vermeme yönünde, diğer medikal ajanlara daha güvenli olduğu söylenebilir.

Gingko Biloba’nın hafıza güçlendirici etkisi nedir?
Ginko biloba; ekstresi gingko ağacının kabuğundan elde edilen bir maddedir. Aktarlarda çay olarak satılan bölümlerine nazaran dozajı ayarlanmış kapsüller halinde piyasada bipçok prepatı mevcuttur. Gingko bilobanın; beyinde mikro düzeyde kanlanmasını sağlayarak, bu şekilde beyinde kan akımının arttığını ve serbest radikaller olarak tabir edilen hücre parçalayıcı maddeleri uzaklaştırdığı, bu mekanizma ile hücre iyileşmesini artırma ve hücrelerin zarar görmesini engelleme etkilerinin olduğu ifade edilmektedir. Ancak bir bireyin tüm bu etkileri; sıhhatli bir uyku, sağlıklı beslenme ve spor ile sağlayabileceği unutulmamalıdır.

Soya fasulyesi, ginzeng vb. bitkilerden üretilen bitkisel kapsüllerin hafıza güçlendirici etkisi var mı? Hangi besinler unutkanlığı önler?
Hücre düzeyinde beyinde nörotransmitler denilen düzenleyici maddelerin salımına destek veren muz ve tarhana gibi gıdaların yanında, hücrede oksitatif stresi azaltan maddeleri içeren (vitamin E düzeyi yüksek kuruyemişler, marul gibi yeşil bitkiler), vitamin B12 düzeyi yüksek kırmızı et, baklagiller ve soya, tiamin düzeyi yüksek pirinç gibi maddelerin yanında yine dışarıdan alınması gereken yeşil sebzeler, dengeli bir şekilde mutlaka diyetinizde bulunmalıdır.

Yaş, cinsiyet, meslek vb. etkenler unutkanlığı ne derece etkiler?
İleri yaşta meydana gelebilecek metabolik ve sistematik hastalıkların etkisi ile (diyabet, hipertansiyon, hipertiroidi, vitamin eksikliği v.b) unutkanlık yakınmaları artma eğilimindedir. Ayrıca yoğun stres nedeni ile kişinin konsantrasyon kabiliyetini yitirmesi ve depresyon nedeniylede unutkanlıkta artış görülebilir. Kadınlarda depresyonun daha sık görülmesi nedeniyle de unutkanlık orta ve ileri yaştaki kadınlarda daha fazla görülmektedir.

Unutkanlık bir hastalık mıdır?
Unutkanlık bir şikayet olup, birçok nedenle ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden ortaya konan açık bir nedeni olup olmasın; unutkanlık yakınması ile hekime başvuran her bireyde sistematik, metabolik ve psikojen değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu tanımı ile unutkanlık bir hastalık olmaktan ziyade, hekimi uyararak diğer sistematik hastaların araştırılmasına neden olacak bir hasta yakınmasıdır.