Meslek Seçiminde

Hayat için alınan önemli kararlardan biri meslek seçimidir. Vereceğimiz karar bir anlamda kişiyi mutlu ve başarılı kılar.

Banu Şavkın

Kültür Koleji Fen Lisesi

Rehberlik Öğretmeni

Sevdiğiniz bir işi meslek edinirseniz, hayatta bir gün dahi olsa işte çalışmış olmazsınız. (Konfüçyus)

Günümüzün büyük bir bölümü iş ortamında ve işe yönelik faaliyetlerle geçmektedir. Bu sebeple bireyin seçtiği meslek gelecekteki yaşam standardını, tarzını ve sosyal yaşantılarını belirleyici bir rol oynar. Birey, yaptığı meslekten sadece maddi bir kazanç elde etmez aynı zamanda ruh sağlığı için de çok önemli olan psikolojik doyum elde etmiş olur. Kendine uygun meslek seçmiş olan bireylerin toplumda işlerini severek yaptığını, mesleğinde ilerlediğini böylece hem coşkulu hem mutlu hem de verimli olarak yaşamlarını sürdürmekte olduğunu gözlemleriz. Fakat seçtikleri meslek, yetenek ve ilgilerine uymayan kimselerin çalışmaya karşı isteksiz, işe devamsız, verimi düşük, yeniliklere direnen ve her zaman mesleklerini değiştirme gayreti içinde oldukları görülür.

Meslek Seçimi Yaparken…

Meslek, kişilerin belli bir eğitim sonucu edindikleri ve hayatlarını sürdürebilmek için yaptıkları düzenli ve kurallı faaliyetler bütünü olarak tanımlanır. Meslek seçimi, küçük yaşlardan itibaren şekillenen bir süreç sonucunda oluşur. Meslek seçimi, kişinin ilgi alanına, zekâ yapısına, bilgi ve becerilerine göre değişiklik gösterir. Meslek seçiminde büyüdüğünüz çevre, okuduğunuz okul, aile ve arkadaş ortamınız ve çevrenin de büyük etkisi vardır. Bireyin sağlıklı karar verebilmesi için, her şeyden önce, neler istediğini ve bunları elde edebilmek için ne gibi olanaklara sahip olduğunu bilmesi gerekir. Meslek seçimi yaparken öncelikle kendinizi tanımanız, nelerden hoşlandığınızı iyi tespit etmeniz gerekir.

Kendinizi Tanımalısınız!

Kişi ilgi, yetenek ve kapasitesini, belirgin kişilik özelliklerini, beden yapısını bilmelidir. Kişi kendine, sorular sormalı ve sağlıklı, gerçekçi bir şekilde cevap vermelidir.

• Ben neler yapabilirim? (Bireyin yeteneklerinin belirlenmesi)
• Ben neleri yapmaktan hoşlanırım? (İlgi alanlarının belirlenmesi)
• Karakterim nasıl? (Kişilik özelliklerinin belirlenmesi )
• Ben ne istiyorum? (İş değerlerinin belirlenmesi)

Kendinizi tanıyıp ne istediğinize karar vermek bu yoldaki en önemli adımdır.

Meslekleri Tanımalısınız!

Mesleğin aradığı koşullar, çalışma ortamı, çalışan kişide aranılar nitelikler, sosyal güvencesi, meslekte ilerleme imkanı, kazancı, iş bulma olanağı ve mesleğin geleceği gibi koşulları araştırmalısınız. Meslekler hakkında yeterli bilgi sahibi olduğunuzda kendi kişiliğinizle hangi mesleğin paralel olduğunu daha iyi görebilirsiniz.

• Nasıl bir ortamda çalışmak istiyorsunuz?
• İnsanlara ne gibi yarar sağlamak istiyorsunuz?
• İş ortamında hangi koşullar sizi mutlu eder?
• Aktif ve hareketli bir iş mi, masa başı bir iş mi?
• Yapacağınız iş hobilerinizle alakalı mı?

Bu soruların hepsine vereceğiniz cevaplar kendi özelliklerinize göre meslek seçmenizde size yardımcı olacaktır. Birey kendi özellikleri ile mesleğin özelliklerini eşleştirerek kararını oluşturabilir.

Bireyin uygun mesleği seçebilmesi sorumluluğu kendisine aittir. Anne ve babanızın görüşleri, öğretmenlerin ve uzmanların tavsiyeleri önemlidir, onlardan yardım alınabilir. Ancak seçimin olumlu ve olumsuz sonuçlarından en fazla kendiniz etkileneceğinizden bu seçimi doğru yapmak sizin sorumluluğunuzdur. Meslek seçimi konusunda bireyle birlikte aileye de bazı görevler düşmektedir. Aileler çocuklarına rehberlik etmeli, yardımcı olmalı ancak kesinlikle zorlayıcı olmamalıdır.  Anne babalar şu ifadelerden özenle kaçınmalıdır; “Ben olamadım sen olacaksın”, “Komşunun çocuğu oldu ama…”, “Bak kardeşin…”, “Ancak senin gibi bir tembel bu alanı seçer…”. Bu ve buna benzer olumsuz ifadeler her zaman için faydadan çok zarar getirir. Aileler ile çocuklar arasındaki iletişimi koparır ve mutsuzluğa neden olur. Anne babalar, mümkün olduğunca çok teşvik edici sözleri kullanmaya çalışmalıdır. “Çaba gösterdikçe başarılı olduğunu görüyorum.”, “Bu işi yapabileceğini biliyorum.”, “Yaptıklarını takdir ediyorum.”, “Eminim ki bu şekilde çalışmaya devam edersen başarılı olacaksın.”. Teşvik edici sözler ile ulaşılacak nokta; çocuğumuzun kendi geleceğine sahip çıkması, çaba ve gelişmelerinin fark edilmesi ve olumlu yönlerinin vurgulanmasıdır.

Meslek seçimi; yaşamın belli bir alanında verilen bir karardan çok, yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Dolayısıyla bu seçim çok dikkatli, itinalı ve özenli şekilde yapılmalıdır. Aceleye getirilmemeli ve birilerinin hatırı için meslek seçimi yapılmamalıdır. Toplumca “kariyeri” yüksek olduğu belirtilen meslekten çok; kişinin kendini gerçekleştirebileceği, mutlu ve başarılı olabileceği bir mesleği seçmesine imkan tanınmalıdır.

Ben hayatta bir gün dahi işte çalışmadım. Çalışmalarımın tümü sadece, keyif ve mutluluktan ibaretti. (Edison)