Yazın Gıda Zehirlenmesine DİKKAT!

Taze sebze-meyve çeşitliliğinin arttığı yaz aylarında gıda zehirlenmelerden korunmak için temel hijyen kuralları başta olmak üzere bilinçli tedbirler alınmalıdır. Çünkü güvenli olmayan gıdalardan kaynaklı hastalıklar nedeniyle dünya genelinde yılda yaklaşık 600 milyon vaka hastanelere başvuruyor. Bu kişilerden 420 bini yaşamını kaybederken, güvensiz gıdalar, 5 yaş altındaki çocuklar için en büyük tehdidi oluşturur.

Uzm. Dyt. Özge Dinç Coşkun

Taze meyve-sebze çeşitliliğinin arttığı yaz aylarındaki sıcaklıklar gıda zehirlenmeleri için zemin oluşturur. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, dünya genelinde, yılda 125 bini 5 yaş altında 420 bin kişi, güvenli olmayan gıdalar nedeniyle yaşamını yitiriyor. Son tahminler, güvensiz gıdanın etkisinin, düşük ve orta gelirli ekonomilerde her yıl yaklaşık 95 milyar dolar civarında üretkenlik kaybına neden olduğunu ortaya koyuyor.

Üretimden hasada, işleme, depolama, dağıtım, hazırlık ve tüketime, gıda zincirinin her aşaması gıda güvenliğinde kritik önem taşır. Gözle görülemeyen bakteri, virüs, parazit veya kimyasal maddelerin bozulmuş gıda ve suyla vücuda girmesiyle bulaşıcı hastalıklar oluşur. Organik gübre, sulama için kullanılan su, depolama, taşıma için kullanılan kap, araçların yüzeylerindeki mikroorganizmalar ile ürünü alanların ellerindeki mikroplar, besin zehirlenmelerine yol açabilir. Dünya genelinde her 10 kişiden biri, zararlı maddelerin bulaştığı gıdalar nedeniyle hastalanır. Bakteri, virüs, parazit veya ağır metallerle kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi, 200’den fazla hastalığa neden olur. Dünya nüfusunun yüzde 9’unu oluşturan 5 yaşın altındaki çocuklar ise güvenli olmayan gıda tüketimi kaynaklı sorunlardan en fazla etkilenen kesimi oluşturur. Bu çocuklar hastalık yükünün yüzde 40’ını taşırken, güvenilir gıdaya erişememe-yetersiz beslenme nedeniyle ölüm riski bu yaş grubunda daha yüksek oranlara ulaşır.

Basit ama etkili önlemlerle hastalıklardan korunmak mümkün

Gıda güvenliğinin hafife alınmaması gerekir. Sorunlar basit tedbirlerle derinleşmeden önlenebilir. Pişirilmeden tüketilen taze meyve-sebzeler temas ettikleri her kalıntıyı vücuda taşır. Özellikle yaz aylarında dışarıda açık satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır.

• Alışveriş yaparken, taze görünen, iyi durumda olan meyve-sebzeleri seçilmeli, kötü kokulu, açıkça hasar görmüş veya küflü besinler satın almamalıdır.
• Paket içerisindeki sebzelerde sıvı birikimi, sebzelerin yıkandığını ancak yeterince kurutulmadığını, bu nedenle küflenme riski taşıyabileceğini gösterir. Bu tür ürünleri satın almaktan kaçınılmalıdır.
• Ürünler eve getirildiğinde bekletmeden temiz, soğuk (5 °) buzdolabına yerleştirilmelidir.
• Çabuk bozulma potansiyeli olan, et, yumurta, süt, balık gibi besinleri açıkta bekletilmemelidir.
• Elma, havuç gibi bazı meyve-sebzeler uzun süre bozulmadan saklanabilir, ancak çoğu ürünün birkaç gün içinde kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.
• Daha fazla olgunlaşma gerektiren muz, domates veya meyveler oda sıcaklığında tutulmaya özen gösterilmelidir.
• Yemeden önce meyve ve sebzeleri bol-temiz akan suda yıkanmalı, dış yapraklar veya kabuklar soyup atılmalıdır. Kavun, karpuz, elma veya havuç gibi sert yüzeyli sebze-meyveler için sebze fırçası kullanılmalıdır.
• Küçük, daha hassas meyveler için kevgir kullanarak durulanmasını sağlanmalı ve zarar görmesi en aza indirilmelidir.
• Çapraz bulaşı önlemek için, çiğ ürünlerin doğrandığı tahta ve bıçak diğer besin için kullanılmadan mutlaka iyice yıkanmalıdır.
• Hazırlanan meyve salataları ve diğer kesilmiş ürünler, servis edilene kadar buzdolabında saklanmalı, 4 saatten fazla buzdolabı dışında beklediyse tüketilmemelidir.