Çocuk Beslenmesinde 5 Hata

Ebeveynlerin çocuk beslenmesinde ‘sağlıklı olsun’, ‘bağışıklığı kuvvetlensin’ düşüncesiyle yaptığı bazı iyi niyetli hareketler, fayda yerine zarara neden olabilir. Çocukluk dönemindeki iştahsızlık-yeme bozuklukları, yüzde 40 oranında bir yaşına kadar görülür.

Doç. Dr. Emre Çenesiz

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Ailelerin en çok şikâyet ettiği konulardan olan çocuklardaki iştahsızlık konusunda baskıcı tavırlar sergilemek yerine, sakin olmak gerekir.

Çocuk beslenmesinde en yaygın yapılan beş hata: 

HATA 1: Yemek yemeyen çocuğa zorla yemek yedirmek

Çocuk yemek yemeyi sevmiyorsa, herhangi bir sağlık sorunu yoksa ısrarcı olmayın. Çocuğu kendi seçimlerine bırakıp acıktığı zaman yemesine müsaade edin. Kendi haline bırakıldığında bir süre sonra yeme şeklini bulacaktır. Annelerin yaptığı en büyük hatalardan biri de çocuğun doymadığını düşünmektir. Annelerin bu konuda bilmesi gereken en önemli nokta ilk lokmayı aldıktan ortalama 20 dakika sonra doymanın gerçekleştiğidir. Yemek için zorlanan çocuklar ileri yaşlarında ne zaman evet ne-zaman hayır diyeceğini bilemeyebilir ve obeziteye kadar giden yeme davranış bozukluğuna neden olabilir. Bunun için çocuk acıktığında yesin ve doyduğu zamanı, miktarı kendi belirlesin. Ayrıca yemeğin sofrada yenmesi gerektiğini unutmayın.

HATA 2: Çocuklar için ödül olarak sevdiği yemeği kullanmak

Çocuklar istenen bir davranışı yerine getirdiğinde onları mutlu edebilmek için yiyecekler her zaman ödül olmaz. Bu çocuğun beslenme karakterini etkileyecek bir davranıştır. Günümüzde çocuklarda başlayan kötü beslenmenin artmasının nedenlerinden biri de budur. Tabii ki bazen sevdiği yemeklerle ödüllendirilebilir ama her zaman olmamalı. Eğer bu davranış devam ederse çocuk sadece bir çikolata veya dondurma için o davranışı yapması gerektiğini düşünecektir. Eğer disiplin kurmak isteniyorsa çocuk bazı kuralları uyması gerektiği için yaptığının farkında olmalıdır. Ödül çocuğun iyi alışkanlıklar edinmesini güçlendirir fakat bu her zaman yiyecek olmamalıdır.

HATA 3: Çocuklara yeni besinleri karışık vermek 

Yeni başlayacağı yiyecekleri çocuğa tek tek başlamalı ve nasıl tepki verdiği dikkate alınarak devam edilmelidir. Bir seferde birden fazla besini tüketmesi zordur bu nedenle zamana yayarak yapılması fayda sağlayacaktır. Büyüklerin olduğu gibi çocukların da sevmediği besinler olabilir ve beğenilerine saygı duymak gerekir. Çocuğun temel besin gruplarından bazılarını yemesi yeterlidir. Örneğin peynir yemiyorsa yerine süt-yoğurt tüketebilir. Sevmediği yiyecekler bir süre sonra tekrar denenmeli, eğer tüketmiyorsa ısrar edilmemeli, o besinin diğer eş değerlerini denenmelidir. Her besin için mutlaka başka bir alternatif vardır. Israrcı olma durumunda çocuk o besine daha fazla tepki gösterip tamamen reddedebilir.

HATA 4: Bütün tatlılardan mahrum bırakmak

Dünya çocuklarda obezite sorununa odaklanmışken ebeveynlerin tatlıları yasaklaması hiç de sürpriz değil fakat bu ters etki yapabilir. Çocukların gıdalarla (tatlılar da dahil) sağlıklı bir ilişkileri olabilmesi için orta noktada buluşmak gerekir. Çocukların yeme alışkanlıkları kısıtlandığında onları yeme arzuları daha da artar ve her fırsatta daha fazla yemek isterler. Tatlı miktarları sınırlanarak ve tüketim miktarları kontrol altına alınarak yanlış yapmaları önlenebilir. Çocukları kontrol edebilmek için onlara makul şekilde seçim özgürlüğü tanıyın.

HATA 5: Çocuğu kilo aldığı için diyete başlatmak

Çocuklarda görülen fazla kilonun nedeni eğer herhangi bir sağlık sorunu yoksa hareketsizlik ve fazla kalori tüketimidir. Alması gereken besinleri gerektiği miktarda tükettiğinde ve hayatına biraz aktivite eklediğinde çocukta kilo alımı duracaktır. Zaten gelişim süreci devam eden çocuğun kısıtlı beslenme ile zayıflatılması sağlıklı değildir. İlk hedef çocuğun kilo artışını durdurmak, aynı kiloda kalmasını sağlamaktır. Çocuğun beslenmesinden gereksiz kaloriye neden olan yiyecekler çıkarıldığı zaman bedenindeki fark gözle görülür şekilde olur. Boy uzaması ile birlikte vücut ağırlığı da normal sınırlara gelir. Çok fazla karbonhidrat kısıtlaması, tamamen yağsız ve eksik beslenme ile çocuğun gelişimi durur, boy uzaması yavaşlar, hormonel problemler veya bazı eksik vitamin, minerallerin neden olabileceği hastalıklar bile başlayabilir.