Çocuklarda İşitme Nedenli Dikkat Eksiliği

İşitme kaybı çoğu zamana disleksi, dikkat eksiliği gibi durumlarla karıştırılabilir. Uzmanlar, işitme kaybının tek olumsuz sonucunun konuşma bozukluğu olmadığını, beraberinde sosyal, psikolojik, akademik zorlukları da getirdiğine dikkat çekiyor.

Dr. Didem Şahin Ceylan

Odyoloji Uzmanı

Dil-konuşma gelişimi için kritik olan çocukluk döneminde meydana gelen işitme kaybı konuşma bozukluklarıyla sonuçlanabilir. Çocukluk çağında ortaya çıkan işitme kayıplarının her zaman akılda tutulması gerekir.

Çocukluk çağında ortaya çıkan işitme kayıpları unutulmamalı

İşitme kaybı doğuştan ya da sonradan gelişebilir. Bir bebeğin yenidoğan işitme taramasından geçmiş olması ilerleyen yaşlarında işitme kaybının olmayacağı anlamına gelmez. Dolayısıyla çocukluk çağında ortaya çıkan işitme kayıpları her zaman akılda tutulmalıdır.

Okulöncesi yaş grubunda gelişen işitme kaybı nasıl anlaşılır?

Ülkemizde yaygınlaştırılmış işitme tarama programları yalnızca yenidoğanlar ve okul çağı çocukları için var. Bu nedenle okul öncesi yaş grubunda gelişen işitme kaybı ebeveynlerin endişeleri, çocuklardaki konuşma geriliği veya okula başladığında öğretmenlerinin fark etmesi ile anlaşılır.

Konuşabilmek için sağlıklı bir işitme sistemine sahip olmak gerekir. Dolayısıyla dil ve konuşma gelişimi için kritik olan çocukluk döneminde meydana gelen işitme kaybı konuşma bozukluklarıyla sonuçlanabilir. Ne yazık ki işitme kaybının tek olumsuz sonucu konuşma bozukluğu değildir; beraberinde sosyal, psikolojik, akademik zorlukları da getirir. Bu sebeple işitme kaybı çoğu zamana disleksi, dikkat eksiliği gibi durumlarla karıştırılabilir ve aileler psikiyatri, nöroloji gibi bölümlere yönlendirilebilir.

Fark edilme gecikirse müdahale de gecikir…

Halbuki işitme kaybı varlığı tespit edildiğinde uygun işitme cihazları ile işitmesi normale dönen çocukların, akademik başarı ve konsantrasyon problemlerinin de ortadan kalkar. Çocuklarda işitme kaybının fark edilme süresi ne kadar uzarsa müdahale de o kadar gecikir. Bu olumsuz tablo göz önünde bulundurulduğunda işitme kaybı için erken müdahale oldukça önemlidir.

İşitme kaybı tipine göre odyologlar tarafından cihazlandırılma uygulanır

İşitme kaybı durumunda ilk müdahale çocukların cihazlandırılmasıyla sağlanmalıdır. İşitme cihazı ve biyonik kulak gibi teknolojik gelişmeler, çocukların işitemediği sesleri yükselterek işitmelerini sağlar. Çocukların işitme kaybı tip ve derecesine göre odyologlar tarafından en doğru cihazlandırılma seçeneği belirlenir-uygulanır. Bu sayede çocuklar sesleri yeniden işitmeye başlar ve konuşmayı öğrenme ve/veya konuşma bozukluklarının düzeltilmesi için gerekli ön şart sağlanmış olur.

Özel eğitimde odyologlar, dil ve konuşma terapistleri olmalı

İşitme kaybı tanılanan çocukların cihazlandırılmasıyla birlikte işitsel eğitim süreçlerinin de başlaması gerekir. Bu amaç doğrultusunda ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel eğitim-rehabilitasyon merkezleri bulunur. Bu merkezlerde işitme kayıplı bir çocuğun özel eğitim ekibinde olması gereken başlıca profesyoneller odyolog, dil-konuşma terapistleri, işitme engelliler öğretmenleri olmakla birlikte çocuğun gereksinimleri dahilinde ekipte özel eğitim öğretmenleri, psikolog ve ergoterapistler de yer almalıdır.

İşitsel rehabilitasyona ek, dil ve konuşma terapisi de olmalı

İşitme kaybı tanılandıktan sonra işitme cihazı takan çocukların işitsel eğitimin temelini oluşturan rehabilitasyon sürecine başlanması gerekir. Odyologlar tarafından her çocuğa özel olarak hazırlanan işitsel rehabilitasyon programı ile çocuklar süreç içerisinde sesleri yeniden öğrenir; böylece konuşmaları da yaşıtlarını yakalar. Cihazlandırılmış olmasına rağmen işitme kaybından kaynaklı veya ona eşlik eden bazı konuşma bozuklukları durumunda ise işitsel rehabilitasyona ek olarak, dil-konuşma terapisi alınabilir. Çocuklar terapistler tarafından dil-konuşma gelişimi açısından değerlendirilir, gerekli görülüyorsa uygun terapi süreci planlanır-uygulanır. Terapinin temel hedefi, işitme kayıplı çocukların yaşıtlarına uygun dil-konuşma gelişimi göstermelerini sağlamaktır.