Kadın Beyni Erkekten Daha Sıcak

Brain Dergisi’nde 2022’de yayınlanan çalışmaya göre kadın beyni erkeklerden 0,4 santigrat derece daha sıcak. Ayrıca beyin vücuttan daha sıcaktır. Öğleden sonra 1 santigrat derece artar, gece yarısı en düşük seviyesine iner. 

Prof. Dr. Gökhan Akdemir

Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı

Aşırı sıcakların en çok etkilediği organlardan biri de beyindir. Ağızdan ölçülen sıcaklık 37 santigrat dereceden az iken, ortalama beyin sıcaklığı 38,5 santigrat derece, daha derin bazı özel bölgelerde 40 santigrat dereceyi bulabilir.

Çoğu kişi ‘beynime güneş geçti’, ‘sıcak çarptı’, ‘başım çok ağrıyor’ gibi yakınmalarla hastanelerin acil servislerine başvuruyor. Sıcakta güneş çarpması nedeniyle bilinç bulanıklığı, sara nöbeti geçirme hatta beyin fonksiyonlarında ciddi bozulma nedeniyle komaya girilebilir.

Sıcaklığın artması ile birlikte ölüm oranlarında artış görülmektedir. Dünyanın ısınması ile ilgili insan bedeni gerekli uyumu sağlayamazsa 2030-2070 yılları arasında sıcaktan ölümlerin 3 kat artacağı tahmin edilmektedir.

Yılda 500 bin kişi sıcaktan hayatını kaybediyor!         

Araştırmacılar dünyanın ısınmasının canlıları nasıl etkileyeceğine yönelik çalışmalarını devam etmektedir. Birleşmiş Milletler Örgütü’nün çevre-iklim değişikliği ile ilgili yaptığı panelde de 1850-1900 yılları arasındaki sıcaklık ortalamasına göre 21. yüzyılın sonuna doğru 2.4-4.4 santigrat derece artış olabileceğini öngörmektedir. Sıcaklığın artması ile birlikte ölüm oranlarında artış görülmektedir. ABD’de her yıl yaklaşık 500 bin ölüm artan sıcaklıkla ilişkili bulunmuştur. Dünyanın ısınması ile ilgili insan bedeni gerekli uyumu sağlayamaz ise 2030-2070 yılları arasında sıcaktan ölümlerin 3 kat artacağı tahmin edilmektedir.

Beyin damarlarını tıkayabilir!

Hava sıcaklığındaki her 1 santigrat derece artışlarda kalp-damar hastalıklarında yüzde 10’un üzerinde artış görüldüğünde, bu oran özellikle 65 yaşından büyüklerde çok daha fazladır. Kandaki yoğunlaşma sonucu pıhtılaşan faktörlerin artması kalp damarlarının yanı sıra beyin damarlarında da tıkanmalara neden olur.

Sıcaklıkla birlikte derinin soğutma mekanizmaları devreye girer, metabolizma artışı ile birlikte deride kan akımını artırarak ısıyı dışarı vermek için terleme artıyor, su ve elektrolit kaybı olur.

Sıcaklığa bağlı dehidratasyon (su kaybı) sonucu kanda yoğunlaşma, pıhtılaşmada artış, sempatik sinir sisteminde aktivite artışı ve inflamatuar faktörlerde artış gözlenir. Elektrolit bozuklukları kalp ritim bozukluklarına neden olur.

İnme veya felç dünyadaki ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada yer alır. 2 milyon insan üzerinde yapılan araştırmada her 1 santigrat derece artışlarda inme veya felç oranı yüzde 1,13, ölüm oranı ise yüzde 1,5 oranında artış göstermiştir.

Aşırı sıcaklardan beyni korumanın 5 püf noktası!

1. Öncelikle sıcak havalarda zorunlu olmadıkça dışarı çıkmayın
2. Bol miktarda su tüketin
3. Açık havada çalışıyorsanız ya da sporcuysanız mümkünse çalışma saatlerini yeniden düzenleyin
4. Açık renk giysi giyinin
5. Şapka takmadan dışarı çıkmayın.