Tükenmişlik Seviyeniz Hangi Aşamada?

Tükenmişlik sendromunun kıskacında olmak. Kendini tükenmiş hissetmek. Çalışmak istememek. Herkesi geride bırakıp kaçmak istemek… Bu ve benzeri şikayetlerden yakınanların sayısı günümüzde hızla artıyor.

Dr. Nagihan Günal

Psikiyatri Uzmanı

Tükenmişlik sendromu bireyin bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve kişiyi soğuk algınlığı, grip ya da uykusuzluğa karşı daha duyarlı hale getirebilir. Uzun süre tedavi edilmeden ilerlemesine izin verilirse alkol bağımlılığından depresyona, diyabetten kalbe dek çok ciddi fiziksel veya psikolojik sorunlara yol açabilir.

Modern çağın yol açtığı önemli sorunlardan biri; tükenmişlik sendromu! Günlük yaşamın aşırı koşuşturmacasında; aşırı iş yükünden ‘hayır’ diyememeye ve sınır koymada güçlük çekmeye, ekonomik zorluklardan mükemmeliyetçi kişilik yapısına dek birçok faktör kişinin kendini tükenmiş hissetmesini besleyebilir.

Günümüzde yoğun rekabet koşulları, gelişen teknolojinin de etkisiyle işyerinde ve evde uzun çalışma saatleri, ekonomik sıkıntılar, toplumsal güvenlikle ilgili üzücü haberler ya da sosyal medyada insanların sürekli eğlendiği, mutlu olduğu, tatil yaptığı ütopik yaşamların gerçekliğine dair yanılsamalar gibi çok sayıda etken kişinin fiziksel, zihinsel ve ruhsal olarak yıpranıp kendini tükenmiş hissetmesine neden olabilir. İlk kez 1974 yılında Psikolog Freudenberger tarafından kullanılan tükenmişlik kavramı son 50 yıldır oldukça yaygın bir araştırma konusu olmakla birlikte, günümüz koşullarında görülme sıklığı hızla artmaktadır. Bireyin normal şartlarda profesyonel yaşamdaki kariyer, arkadaşlık veya ailesindeki sosyal etkileşimlerinden aldığı keyfi azaltan, kendini başarısız-değersiz görmesine neden olan tükenmişlik sendromu tıbbi bir tanı olmasa da ciddi ve mutlaka profesyonel psikolojik destek almayı gerektiren bir sorundur.

10 soruda ‘tükenmişlik’ testi!

10 soruluk testte, yanıtlarınızın 5 ve üzeri ‘evet’ olmasının, tükenmişlik sendromu yaşadığınız anlamına gelebilir. Tükenmişlik sendromu kendiliğinden geçebilen bir durum değildir, mutlaka psikolojik olarak destek almak gerekir. İşte 10 soru;

*Kapana kısılmış gibi hissediyor musunuz?

*Çaresiz hissediyor musunuz?

*Üzüntülü, kederli ya da depresif hissediyor musunuz?

*Umutsuzluk duyuyor musunuz?

*Bıkkınlık hissediyor musunuz?

*Değersiz ve başarısız biri gibi hissediyor musunuz?

*İnsanlar tarafından hayal kırıklığına uğratılmış hissediyor musunuz?

*Fiziksel olarak hastalıklı hissediyor musunuz?

*Yorgunluk hissediyor musunuz?

*Uyumada zorluk çekiyor musunuz?

Baş ağrısından kalp hastalıklarına!

Tükenmişlik sendromu yaşayanların kendilerini sürekli yorgun hatta bitkin, tükenmiş hisseder. Baş ve karın ağrısı, iştahta veya uykuda düzensizlik, duygu durumda değişiklikler, özellikle kaygılı ya da umutsuz hissetme en sık yaşanan belirtileridir. Bunun sonucu olarak kişiler, sosyalleşmeyi ve arkadaşlarına, aile üyelerine ya da iş arkadaşlarına güvenmeyi bırakarak izolasyona yönelebilir. Hayata karamsar bakıp kendilerini çaresiz hissedebilir. Tıpkı diğer kronik stres türleri gibi tükenmişlik sendromu da bireyin bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve soğuk algınlığı, grip ya da uykusuzluğa karşı daha duyarlı hale getirebilir. Uzun süre tedavi edilmezse ilerleyerek alkol-madde bağımlılıkları, depresyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi ciddi fiziksel veya psikolojik hastalıklara yol açabilir.

Tükenmişlik sendromundan korunmak için önlemler!

*İş yükünüzü ve sorumluluğunuzu paylaşın, molalar verin.

*Keyif aldığınız aktiviteleri sürdürün, yeni eğlenebileceğiniz aktiviteler bulun.

*Aileniz ve sevdiklerinizle daha fazla vakit geçirin, sosyal etkileşimleri artırın.

*Mesai saatleri dışında odağınızı işten uzaklaştırın.

*Zorlandığınızda, stres yükünüz arttığında ya da duygusal bir zorlanma yaşıyorsanız yardım istemekten çekinmeyin.

*Beslenme ve uyku rutininizi oluşturun; sağlıklı beslenin, abur-cubur atıştırmalıklardan kaçının ve geceleri mutlaka 6-8 saat uyuyun.

*Haftada 3-4 gün mutlaka egzersiz yapın.

*Sigara ve alkolden uzak durun.

*Gerekirse sorunlarınız ilerlemeden psikolojik destek alın.