Eris, Soğuk Algınlığı, Grip Bilmecesi

Sonbaharla birlikte artan soğuk algınlığı, grip tabloları ile Eris bilinmezliği içinde insanlar yaşam koşuşturmasına devam ediyor. Kendisini hasta hisseden çoğu kişinin endişesi; ‘Eris mi, soğuk algınlığı mı, grip mi?’ sorusunun cevabı. Bilinen Eris varyantı çok bulaşıcı, aşıyla ya da hastalığın geçirilmiş olmasıyla oluşan antikorlardan kaçabilir.

Prof. Dr. Ali Acar

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı

Günümüzün merakla cevabı aranan bilmecesi: ‘Eris mi, soğuk algınlığı mı, grip miyim?’ 

Eris varyantı 2023 yılı şubat ayında Endonezya’da tespit edildikten sonra ülkemizde de görüldü. Covid 19, Omicron’un bir alt türü olan Eris varyantı, diğer SARS-CoV-2 virüs varyantlarında olduğu gibi en sık üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri ile ortaya çıkıyor.

Eris varyantı, Omicron ya da önceki Covid 19 ile karşılaştırıldığında, hastalık yapıcı mekanizması açısından farklı değil. Dolayısıyla dolaşımda, o da yaşamdaki yerini almakta ve çok daha kolay bulaşması ile farklılık yaratıyor. Daha önce geçirilmiş olması, Covid 19 aşılı olunması hastalığa karşı koruma sağlamayabilir.

Eris varyantı nasıl bulaşır ve ölümcül mü?

Eris varyantı aşı ya da geçirilmiş hastalık sonrası oluşan antikorlardan kaçabilir. Bulaştırıcı ya da hastalığa yol açabildiği gözlemlendi.

Eris’in neden olduğu enfeksiyonlar Omicron veya daha önceki varyant enfeksiyonlarından daha şiddetli değil. Özetle, Eris varyantı enfeksiyonları hafif seyirli olmaya meyilli ve hastaneye yatış ya da ölüm nedeni sıklığı yüksek değil. Delta varyantına göre çok daha hafif, Omicron’a göre benzer veya daha hafif enfeksiyona neden olduğu söylenebilir. Tabii bu bilgiler şu an için geçerli olup, ilerleyen zamanda daha fazla veri elde edildiğinde çok daha kesin bir değerlendirme yapılabilecektir.

Eris varyantı, soğuk algınlığı ve gripten nasıl ayırt edilir?

Eris, soğuk algınlığı hapşırık, tıksırık, burun akıntısı, gözlerde yanma, ışığa karşı hassasiyet, boğaz ağrısı, bazen yüksek ateş ile seyrederek genelde basit bir üst solunum yolu enfeksiyonuna yol açan bir hastalık. Grip ise influenza olarak adlandırılan virüslerin neden olduğu, soğuk algınlığına benzer belirtilerin yanında daha şiddetli kas-eklem ağrısı, yüksek ateş belirtilerine bazen de sistemik tutuluma neden olur. İnfluenzadan her yıl aşılanmak suretiyle korunmak mümkün.

Eris varyantı süresi hastaya göre değişiklik gösterebilir

Eris’in neden olduğu hastalık şiddeti ve süresi Omicron varyantının neden olduğu hastalıkla benzer. Omicron’a göre daha kolay bulaşır ve daha hafif geçtiği görülür. Dolayısıyla hastalık süresi kişinin yaş, altta yatan hastalık olup olmamasına göre değişmekle birlikte, belirti gösteren hafif seyirli olgularda 5-7 gün denilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, önemli bir oranda belirti vermeyen hastalığa yol açabilir, bu dönemde kişiler bulaştırıcı olabilir.

Eris varyantından korunma yöntemleri

• Maske takılması,
• El hijyeninin sağlanması,
• Hasta olduğu düşünülen kişiler ile aynı ortamda bulunulmaktan kaçınılması,
• Öksürme-hapşırma sırasında ağız-burnun tek kullanımlık bir mendil ya da dirsek içi ile kapatılması,
• Ellerin göz, burun ve ağız ile temasından kaçınılması,
• Kalabalık ortamlardan kaçınılması
• Bunların dışında aşı, bilindiği üzere en etkili koruyucu önlemdir.

Mevcut aşılar kullanılabilir

Ülkemizdeki aşıların Eris varyantına karşı koruyucu olduğunu söylenemez. ABD’de 2022 yılında Omicron varyantına karşı geliştirilmiş bivalan aşılar, 11 Eylül 2023 tarihinden itibaren yerini yeni varyantlara karşı etkili aşılara bıraktı. Bunun en önemli nedeni Omicron varyantının alt tipleri ve yeni tanımlanan Eris’a karşı eski aşıların etkinliğinin yetersiz olması. Buna karşın Eris gibi yeni varyantlara karşı etkili aşılar ülkemize gelene kadar, risk grubunda bulunanların mevcut aşılar ile aşılanması ve/veya pekiştirme dozlarının yapılması hastaneye yatış, ağır hastalık gelişimi ve ölümü azaltabilir.