Gebelikteki Değişimler

Gebelikteki değişiklerde kilo artışı, hormonal ve dermatolojik, sindirim sorunları öne çıkarken, bebekte organların gelişimi kendini gösterir.

Op. Dr. Esra Can Çetin

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Anne, ilk üç aylık gebelik döneminde iç organları ya da dış görüntüyü  etkileyen değişikliklerden daha çok, hormonal bazı değişiklikleri hisseder. Bu değişikliklerin başında, yorgunluk ve uyuma isteği gelir. Adet öncesi dönemdekine benzer hisler; gerginlik, sinirlilik ve duygusallık olabilir. Göğüslerde hassasiyet, dolgunluk ve ağrı baskın olarak görülür. Su tutulumuna bağlı vücutta şişkinlik, birkaç kilo artışı ve 3.aya doğru daha bol kıyafetler giymek ihtiyacı da yine bu döneme denk gelir.

İlk üç ay, bulantı ve kusmanın en yoğun yaşandığı dönemdir. Bulantı ve kusmayı hiç yemek yiyemeyecek, sıvı alamayacak düzeyde yaşayan annelerde tedavi desteği gerekir; daha hafif formları fizyolojik kabul edilebilir.  Hem hormonların etkisiyle hem de gebelik haftasının ilerlemesi nedeniyle rahmin idrar torbasına yaptığı baskı, sık idrara çıkmaya neden olur. Tansiyon düşüklüğüne bağlı baş dönmesi, bayılma hissi de bu dönemde görülebilir.

Bebeğin İlk Hareketleri 4. Ayda Kendini Hissettiriyor

İkinci gebeliğini yaşayan tecrübeli anneler,  ilk  bebek hareketlerini bu dönemde hissedecektir. Bulantılar azalmış ya da geçmiştir, fakat rahim büyüdükçe mide ve bağırsaklara olan etkisiyle gaz, hazımsızlık, kabızlık sorunları baş gösterebilir. Annede yemeklerden sonra, yenilenlerin ağza geliyor hissi (reflü) ve üst karında yanma, ekşime hisleri, ağızda acı bir tat şikayetleri olabilir. Bu durumlar, annede rahatsızlığa yol açar ve doktoruyla paylaşırsa tedavi edilebilir. 4. ayda, diş etlerinde kalınlaşma ve kanama görülme olasılığı da mevcuttur.

5. Ayda Annede Dermatolojik Değişimler Belirginleşiyor

Rahmin göbek seviyesine kadar büyüdüğü ve göbeğin daha dikkat çeker hale geldiği 5. ayda, bebeğin hareketleri rahatça hissedilir. Annede karın cildinin gerilmesiyle, ciltte çatlak oluşumu başlayabilir. Anneler bu sorunu önlemeye yönelik olarak, krem ya da yağ formundaki ürünlerden kullanabilir. Bazı anne adaylarında, cilt yapısından ve genetik yatkınlıktan dolayı, bu ürünlere daha erken başlamak gerekebilir. Bu çatlaklar karın dışında kalça, bacakların iç yüzü ve göğüslerde de oluşabilir. Göğüslerde büyüme ve ağrı devam ederken, meme başı büyüyüp koyu renk alabilir. Bazen meme başından süt gelebilir ki, bu doğaldır. Gebeliğin 5. ayında ayrıca, cilt renginde değişiklikler başlayabilir. Örneğin, yüzde gebelik maskesi dediğimiz koyu renkli  lekelenmeler, bazen kırmızı damarsal lekeler ortaya çıkabilir. Karın cildinde, orta hatta koyu renkli çizgiler belirebilir.  Genital bölge ve koltuk altında da renk koyulaşması, göbek ya da diğer vücut bölümlerinde tüylenme artışı olabilir.

6. Ayda Karnın Büyümesiyle Birlikte Vücudun Ağırlık Merkezi Değişiyor

Gebeliğin 6. ayında bacaklarda varis oluşabilir ve gittikçe arttığı gözlemlenebilir. Bu gibi durumlar için, varis çorabı ve ayakları yükseğe kaldırarak dinlendirme önerilir. Karın büyüdükçe, vücudun ağırlık merkezi yer değiştirir. Bütün kemiklerin, eklemlerin ve omurganın yükü artar. Eklem aralıkları ve gevşemiş omurganın eğriliği artmıştır. Buna bağlı olarak; bel, kalça ve eklem ağrıları görülebilir. Özellikle geceleri bacaklara kramp girerek anneyi uykudan uyandırabilir. Bu durumda doktora danışılarak  kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi mineral takviyeleri yapılabilir.

7. Ayda Ödem Şikayetleri Öne Çıkıyor

7. ayda ödem nedeniyle el, kol ve bacaklarda sinir sıkışmaları olur. Buna bağlı olarak, özellikle sabahları hissizlik, uyuşukluk ve ağrı söz konusu olabilir. Ödem giderek artacaktır, ancak bu durum,  tansiyon yüksekliği eşlik etmiyorsa doğal karşılanır. Bu dönemde yüzük ve bilezik gibi aksesuarları kullanırken, sıkışmalara karşı dikkatli olmak ve bir iki numara büyük ayakkabı almak gerekebilir. Gebelerde hemoroid  oluşumuna eğilim vardır ve kabızlık sorunu da giderek artacağından hemoroid can sıkıcı hale gelebilir.

8. Ayda Uyku Sorunları Başlıyor

Mevcut değişiklikler 8. ayda iyice artarken, bir yandan artan vücut yüküne bağlı olarak uyku problemleri de başlayabilir. Bebeğin göğüs kafesine yaptığı baskıyla solunum güçleşir.

Gebeliğin Son Dönemi Olan 9. Aya Doğum Endişeleri Eşlik Ediyor

İdrar torbası üzerindeki yükün iyice artmasına bağlı olarak 9. ayda, gece gündüz sık idrar çıkma ve  idrar kaçırma normal karşılanır. Yine bu dönemde, göğüslerden süt gelebilir.
Hem artan vücut yükü hem de hormonal etkiler; doğumun yaklaşmasıyla duyulan endişe, huzursuzluk ve uykusuzluğu artırabilir.